İrandakı kürdlər 20 illik atəşkəsə son qoydu

İrandakı əsas kürd müxalifət partiyası burada yaşayan kürdləri "müdafiə etməkdən ötrü" təhlükəsizlik qüvvələrinə qarşı silahlı kampaniyasını davam etdirəcək. İran Kürdüstanı Demokratik Partiyası (PDKI) liderinin müavini belə deyib. Onun sözlərinə görə, İranın böyük dövlətlərlə nüvə sazişi imzalamasından sonra mübarizə vacibdir. Məlumatı "Associated Press" agentliyi yayıb.

Teleqraf.com azadliq.org-a istinadən bildirir ki, İranda əsas kürd üsyançı qrupu olan İran Kürdüstanı Demokratik Partiyasına son hücumlar dalğası iyirmi illik atəşkəsə son qoydu. Axı kürd separatçıları on illərdir ki, ölkənin şimal-qərbinə azadlıq istəyirlər.

10 FAİZ

Bu kampaniya regionun digər yerlərində kürd qüvvələrinin aktivləşməsi fonunda baş qaldırır. Suriya kürdləri ölkədəki vətəndaş müharibəsi gedişində özlərinə bir parça torpaq qopara biliblər. Şəhər və kəndləri "İslam Dövləti" (İŞİD) silahlı qruplaşmasından azad edən İraq kürdləri də öz muxtar ərazilərini genişləndirməyə nail olublar.

80 milyonluq İran əhalisinin 10 faizini təmsil edən kürdlər, əsasən, ölkənin İraq və Türkiyə ilə həmsərhəd dağlıq şimal-qərb bölgələrində yaşayırlar.

1990-cı illərdən bəri davam edən atəşkəs sayəsində ərazidə uzun müddət sakitlik hökm sürüb. 2015-ci ilin mayında ölkənin şimal-qərbindəki Mahabad şəhərində bir kürd otel xadiməsinin öldürülməsi yerli kürdlərin narazılığına səbəb olmuşdu. Müxalifət qrupları İran təhlükəsizlik qüvvələrini bu işdə əli olmaqda ittiham etdilər.

"REPRESSİYALAR"

Bu il kürd döyüşçüləri ilə İranın "Bəsic" (İnqilab keşikçiləri) və digər təhlükəsizlik qüvvələri arasında toqquşmalar olub. Hər iki tərəf tələfat verib. Şimali İraqda qərarlaşan PDKI bu hücumların bir çoxuna görə məsuliyyəti üzərinə götürüb. Hücumlara cavab olaraq İran qüvvələri kürd mövqelərini bombalayıb.

PDKI baş katibinin müavini Hassan Sharafi-nin sözlərinə görə, İranın "repressiyaları" kürd qüvvələrini cavab verməyə məcbur edib.

"Biz onların həbs edildiyini, işgəncəyə məruz qaldığını, ...görürük. Bu insanları müdafiə məqsədiylə biz, adi müharibə elan etməkdənsə, ərazidə var olmağı qərara almışıq", deyə o, "Associated Press" informasiya agentliyinə bildirib.

"İran Avropa və Amerika ilə nüvə sazişini imzalayanda düşündülər ki, nə etsələr də ətraf dünya onları tənqid etməyəcək. Ona görə də biz bu yolu tutmağa məcburuq", o vurğulayıb.

"İRANA HÜCUM ETMƏYİN"

İranın dövlət mediası baş verən toqquşmaları sünni Səudiyyə Ərəbistanı da daxil olmaqla İranın düşmənlərinin təşkil etdiyini bildirib. Məlumatlarda etnik gərginlik əlamətlərini büruzə verməməkdən ötrü kürd kimliyinə işarə edilməyib.

İran bundan başqa şərqdən, Pakistan sərhədindən bəluç silahlı qruplarının da hücumuna məruz qalır. Neftlə zəngin Xuzistan əyalətində yaşayan etnik ərəblərlə də zaman-zaman toqquşmalar baş verir.

İraq kürd muxtar ərazisinin hökuməti İraq kürdlərini İrana hücum etməməyə çağırıb. ABŞ-ın rəhbərlik etdiyi koalisiya İŞİD-lə döyüşməyə "peşmergə" kimi tanınan İraq kürd döyüşçülərinə təlim keçir. İŞİD-lə vuruşan bir İran kürd qrupu da bu təlimdə iştirak edir.

Sharafi deyir ki, PDKI "özünümüdafiəsində" hər hansı xarici yardım, yaxud dəstəyə güvənmir.

DAHA VACİB PROBLEMLƏR

Vaşinqtondakı Yaxın Şərq İnstitutundan Alex Vatanka-nın sözlərinə görə, hazırda hər kəsin diqqəti İraq və Suriyada İŞİD-lə mübarizəyə yönəldiyindən PDKI-ın kampaniyasının genişlənəcəyi gözlənilmir.

"Tehran, İran kürdləri və İraqın kürd rəhbərliyinin başı daha vacib problemlərə qarışıb", o deyib.

Mahabad regionu II Dünya müharibəsindən sonra sovetlərin dəstəyi ilə qısa müddətə İrandan qoparaq Kürd Respublikası elan edilib. 1979-cu ildə İslam inqilabından sonra isə bölgədə üsyan baş qaldırıb.

PDKI döyüşçülərinin İrandakı kampaniyası 1990-cı illərin ortalarına qədər davam edib. 1992-ci ildə İran hökumətinin göndərdiyi qatillər PDKI liderini bir neçə başqa şəxslə birlikdə Berlində qətlə yetirib. Nəticədə 1996-cı ildə PDKI birtərəfli qaydada atəşkəs elan edib.