Rusiyanın böyük savaş hazırlığı: “Putin hər an düyməyə basa bilər”

Moskva “Rusiya Federasiyasının Nüvə Dözümlülüyü sahəsində Dövlət Siyasətinin Əsasları haqqında” rəsmi qanunu yayımladı. Qanun iyunun 2-də Prezident Vladimir Putin tərəfindən imzalanan fərmanla qüvvəyə minib. Təxminən 30 illik tarixində ilk dəfə olaraq Rusiya nüvə silahı siyasətinə dair izahat açıqladı.

Teleqraf.com xəbər verir ki, bu barədə ABŞ-ın “The National Interest” nəşrində dərc olunan məqalədə bildirilib.

Altı səhifəlik sənəddə Rusiyanın mövqeyi ilə əlaqəli düşmənləri qorxu altında saxlamaq üçün hazırlanan bir sıra açıqlama var. Nüvə silahlarına “yalnız bir maneə törədici” kimi baxılsa da və istifadəsi “məcburi hallarda” adlandırılsa da, qanunda nüvə qarşıdurmasına səbəb olan halların təfərrüatı göstərilir.

Bu siqnallardan biri Rusiyaya nüvə hücumu vəziyyətində “qisasın qaçılmazlığı” və “qəbuledilməz zərər” ilə bağlıdır. Amma bu “qəbuledilməz zərər”in nədən ibarət olacağı deyilmir, lakin kritik hallarda düşməni yox edilə biləcəyinə eyham vurulur.

Rusiyaya birbaşa hərbi təhlükə yarada biləcək əsas hərbi risklər aşağıdakı kimi müəyyən edilir:

Potensial düşmənin Rusiya Federasiyasına və müttəfiqlərinə bitişik quru və dəniz ərazilərində nüvə nəqliyyatı vasitələri daxil olan ümumi qüvvələr qruplarını qurması;

Rusiya Federasiyasını potensial düşmən olaraq görən dövlətlərin anti-ballistik raketdən müdafiə sistemləri və vasitələri, orta və qısamənzilli kruiz və ballistik raketləri, yüksək dəqiqlikli qeyri-nüvə və hipersonik silahlar, pilotsuz uçuş aparatları və yönəldilmiş enerji silahlarının yerləşdirməsi;

Raketdən müdafiə və zərbə sistemlərinin yaradılması və yerləşdirilməsi;

Dövlətlər arasında Rusiya Federasiyasına və ya müttəfiqlərinə qarşı istifadə edilə bilən nüvə silahlarının və ya digər kütləvi qırğın silahlarının, habelə bu silah növləri üçün çatdırılma vasitələrinin olması;

Nüvə silahlarının, onların çatdırılma vasitələri, istehsalı üçün texnologiya və avadanlıqlarının nəzarətsiz yayılması;

Nüvə silahlarının və onların çatdırılma vasitələrinin qeyri-nüvə dövlətlərinin ərazilərinə yerləşdirilməsi.

Ən əhəmiyyətlisi budur ki, sənəd ilk dəfə “Rusiyanın nüvə silahından istifadə imkanlarını müəyyənləşdirən hallar”ı ortaya qoyur:

Rusiya Federasiyasının və ya müttəfiqlərinin ərazisinə ballistik raketlərin atılması barədə etibarlı məlumatların alınması;

Rusiya Federasiyasının və ya onun müttəfiqlərinin ərazilərində düşmən tərəfindən nüvə silahı və ya digər kütləvi qırğın silahlarının istifadəsi;

Düşmənin Rusiya Federasiyasının strateji dövlət və ya hərbi obyektlərinə təsiri;

Dövlətin mövcudluğunu təhlükə qarşısında qaldıqda, adi silahlardan istifadə etməklə Rusiya Federasiyasına təcavüz;

Sənəddə, həmçinin qeyd olunur ki, nüvə silahının istifadəsi ilə bağlı qərarı Rusiya Prezidenti qəbul edir və o, lazım gələrsə, digər dövlətlərin və ya beynəlxalq təşkilatların Rusiyanın nüvə silahından istifadə etmək hazırlığı və ya nüvə silahından istifadə qərarı barədə məlumat verə bilər, habelə onun tətbiqi faktı haqqında.

“Rus bölgələri”

Rusiya çoxdan gözlənilən bir açıqlamaya aydınlıq gətirir. Lakin bu, bəzilərini açıq şəkildə narahat edir: xüsusən də Rusiyanın dekorativ nüvə doktrinasını təsdiqləyən maddələr. Bu, həmişə riskli bir strategiya hesab edilib, çünki bu, nüvə müharibəsinə başlamağa qərar vermək üçün etibarlı əsas hesab edilməyən erkən xəbərdarlıq sistemlərinin düzgün işləməsindən çox asılıdır.

Gələcəkdə hipersonik əsaslı sürüşmə raketlərinin, eləcə də istiqamətləndirici enerji silahlarının yerləşdirilməsi sayəsində siqnal vaxtlarının daha da azalacağı ehtimal olunur. Strateji xəbərdarlıq məsələsi, ABŞ-ın adi raket sistemlərinə ballistik raket başlıqları yerləşdirməsi ilə onsuz da çətinləşmişdi - böhran vəziyyətində şərti qitələrarası ballistik raketlərini nüvə raketlərindən ayırmaq praktik olaraq mümkünsüz olur.

Narahatlığa səbəb olan başqa bir səbəb, Rusiyanın “dövlətin mövcudluğu təhdid edildiyi zaman” - adi bir hücuma qarşı nüvə silahının istifadəsini nəzərdən keçirməsidir. Rusiya nüvə strategiyasının bu elementi “eskalasiya üçün deeskalasiya” adlanır və NATO-nun adi bir hədəsinə qarşı taktiki nüvə silahının istifadəsini ehtiva edir. Əlbəttə ki, belə nəzəri hədələr NATO-nun “Soyuq müharibə” və ya nüvə siyasətinin güzgü effektidir - Rusiyanın Avropaya şərti hücumunun qarşısını almaq üçün hazırlanıb. Burada maraqlı bir sual, Putinin öz dili ilə dediyi “qonşu ölkələr” - keçmiş sovet respublikalarının əraziləri, məsələn, bir çox Rusiya vətəndaşının yaşadığı Baltikyanı ölkələr, onun tərəfindən “rus bölgələri” kimi xarakterizə olunur.

Böyük silahlanma yarışı

Təsadüfi deyil ki, ABŞ və Rusiya arasında nüvə silahına nəzarət və yoxlama mövzusunda aparılan danışıqların tam uğursuzluğu fonunda, Moskva nüvə silahları ilə müqavimət siyasətinə və bunun hərbi nəticələrinə dair görünməmiş sənədi yayımladı. Tərəflər qlobal nüvə təhlükəsizliyinin əsas problemlərini müzakirə etməyi tamamilə dayandırdılar. Müqayisə üçün, “Soyuq müharibə” dövründə nüvə silahlarına nəzarətlə bağlı vacib müqavilələr imzalanmışdı, bunun sayəsində yoxlama tədbirləri və qarşılıqlı yoxlamalar razılaşdırıldı.

Bu gün isə “Raketlərdən Müdafiə Sistemlərinin Məhdudlaşdırılması haqqında”, “Orta və Qısamənzilli Raketlərin Ləğvi haqqında” və “Açıq Səmalar haqqında” müqavilələr kimi vacib anlaşmalar müvafiq olaraq 2011, 2019 və 2020-ci illərdə ləğv edildi. Bundan əlavə, tərəfləri yerləşdirilmiş 1500 nüvə başlığı ilə məhdudlaşdıran yeni ABŞ-Rusiya strateji hücum silahlarına (yerləşdirilməyən nüvə başlıqlarının ümumi sayı 6000-dən çoxdur) dair razılaşmanın müddəti gələn ilin əvvəlində başa çatır.

Vaşinqton Çinin strateji nüvə sazişinə girməsini tələb edir, lakin Pekin qəti şəkildə imtina edir. Çox güman ki, yeni strateji hücum silahlarına dair anlaşmaya da son qoyulacaq, xüsusən Prezident Donald Tramp ikinci müddətə hakimiyyətə gələrsə, bu, genişmiqyaslı strateji nüvə silahı yarışına yol açacaq.