Bütün proqnozları alt-üst etdi – “Müharibənin sonu gözlənilməz olacaq”

“Ukrayna 1991-ci il sərhədlərinə daxil olsa belə, bu, müharibənin avtomatik bitəcəyi anlamına gəlmir”.

Teleqraf.com xəbər verir ki, bunu ukraynalı politoloq Vladimir Fesenko deyib.

“Putinin müharibəni ən azı ABŞ-da prezident seçkilərinə qədər uzatmaq üçün düşünülmüş kurs tutduğu göz qabağındadır. Seçkilər 2024-cü ilin noyabrındadır. ABŞ-da yeni prezident seçilsə, 2025-ci ilin yanvarında vəzifəsinin icrasına başlayacaq. Ona görə də inanın ki, Rusiyada birdən-birə nəsə baş verməsə, müharibə bütün gələn il davam edəcək. Yorucu müharibə çərçivəsində Rusiyanın böyük üstünlüyü olacaq, çünki onlar bizi tükəndirə bilər, biz isə yox”, - ekspert bildirib.

Fesenko sanksiyaların Rusiyanı dayandırmaq üçün təsirli olmadığını söyləyib:

“Sanksiyalar müharibəni dayandıra bilməz. Bunun üçün yalnız silah, güc, Rusiyaya sərt hərbi-siyasi təzyiq lazımdır. Rusiya iqtisadiyyatının sanksiyaların köməyi ilə məhv edilməsi ehtimalı da yanlış fikirdir. Çin, Hindistan, Türkiyə və digərləri kimi iri iqtisadiyyatlarla əlaqədə olan Rusiya üçün sanksiyalar effektli silah ola bilməz. Rusiya iqtisadiyyatını zəiflədə bilərlər, amma öldürə bilmirlər. Rusiya bundan yan keçmək üçün sistem qurub”.

Politoloq Krımın azad edilməsi və bundan sonra müharibənin bitməsinin çətinliyindən də danışıb:

“Rusiya cəbhəsi qəfil dağılsa belə, bu, yenə də Krımın dərhal azad ediləcəyi anlamına gəlməyəcək. Bu, böyük hərbi bazadır. Yüzlərlə olmasa da, onlarla hərbi obyekt var. Körfəzdən keçmək isə çox çətin olacaq. Mən dəfələrlə dediyim fikri yenə səsləndirirəm: Krım və bütün işğal olunmuş ərazilərin azad edilməsini istəyiriksə, kütləvi səfərbərlik keçirməliyik. Ancaq bu da kifayət etməyəcək, Ukraynaya böyük həcmdə daha keyfiyyətli silahlar lazımdır, çünki mina sahələrini canlı qüvvə ilə aradan qaldırmaq mümkün deyil.

Ukraynaya kömək edə biləcək başqa bir variant Rusiyada baş verəcək müəyyən hadisələrdir. Putin ölsə, müharibənin dərhal bitəcəyi fikrinin tərəfdarı deyiləm. Belə olmayacaq. Amma hakimiyyət uğrunda mübarizə bizim üçün ərazilərin azad edilməsini sürətləndirmək və ya rusları müharibənin başa çatması üçün bizə məqbul şərtlərlə razılaşmağa məcbur etmək şansı ola bilər.

Müharibəyə son qoymaq üçün danışıqların yolverilməzliyi barədə bəyanatlar da yanlışdır. Ukrayna 1991-ci il sərhədlərinə daxil olsa belə, bu, müharibənin avtomatik bitəcəyi anlamına gəlmir. Ruslarla danışıqlar aparmalı olacağıq. Çox güman ki, dolayı yolla, vasitəçilər vasitəsilə. Amma biz danışıqlara getməli olacağıq ki, heç olmasa ərazilərimizin atəşə tutulmasını dayandıraq".

Fesenko rus xalqının hakimiyyətə qarşı ayağa qalxacağını da gözləmədiyini iddia edib:

“Bunun üçün heç bir ilkin şərt görmürəm. Rusların mütləq əksəriyyəti passiv şəkildə Putinə və dövlətə sədaqətlə müharibəni dəstəkləyir. Sosial vəziyyət isə kritik deyil. Nəzəri olaraq hər şey ola bilər, amma qiyam, iğtişaş mümkün deyil. Bununla belə, Putinin səhhətini izləməyə dəyər. Dəqiq məlumatı bilmirik, amma müxtəlif söz-söhbətlər var. Priqojinin uğursuz qiyamı sübut etdi ki, Rusiyada sürprizlər, sensasiyalar, münaqişələr ola bilər. Mən buna rus xalqının üsyanından daha çox inanıram”.

Politoloqun fikrincə, müharibənin bitməsinin optimist variantı Ukraynanın 1991-ci ildə sərhədlərə çıxışdır.

Pis ssenariyə gəlincə, Fesenko vurğulayıb ki, bu, Ukraynanın tükəndiyi zaman rusların yeni genişmiqyaslı hücuma keçəcəyi ilə əlaqəlidir:

“Başqa bir ssenari çox yaxşı deyil, amma mən bunu “ən pis” adlandırmazdım. Bu, mübahisəlidir, birmənalı deyil, bu, müəyyən cəbhə xəttində hərbi əməliyyatların dayandırılmasıdır. Bu müharibənin klassik sonu olmayacaq, çünki sülh sazişi imzalanmayacaq. Amma hər iki tərəf kifayət qədər tükəndiyindən və müharibədə heç kimin qalib gələ bilməyəcəyi aydınlaşacağından, müəyyən müddət ərzində hərbi əməliyyatları dayandırmağa razılaşa bilərlər.

Hazırda belə bir ssenari daha çox ehtimal olunur. Eyni zamanda, bu, yalnız müharibədə fasilə demək olacaq, o zaman hər bir tərəf vəziyyətin öz xeyrinə dəyişməsini gözləyə, beləliklə, müharibə yenidən başlaya bilər.

Müharibənin aşağı intensiv rejimdə uzun illər uzadılması pis ssenaridir. Mən “müharibə 15 il davam edə bilər” mövqeyinin prinsipial tənqidçisiyəm. Rusiya aşağı intensivlik rejimində 15-20 il müharibə apara bilər. Bəs biz bu qədər uzunmüddətli müharibəni apara bilərikmi? Axı bu, bizim ərazimizə gedəcək. Biz isə bunu yalnız tərəfdaşlarımızın resursları hesabına apara bilərik. Ona görə də müharibənin on illərlə uzadılması ilə bağlı fikirləri yanlış strategiya hesab edirəm.

Bütün çatışmazlıqlara və risklərə baxmayaraq, müharibənin dondurulması ssenarisini Ukrayna üçün qəbuledilməz hesab etməzdim. Elə bir vəziyyət yarana bilər ki, sadəcə olaraq başqa çıxış yolu olmaz: həm beynəlxalq səbəbləri, həm də daxili durumumuzu nəzərdə tuturam. Sadəcə sağalmaq üçün fasilə verməkdən başqa çarə olmaya bilər. Ukraynalılar başa düşməlidirlər: əgər biz qələbə istəyiriksə, o zaman ya gedib vuruşmalıyıq, ya da vəziyyəti real dəyərləndirməli, məsələn, fasilə verərək, güc toplamaq üçün hərbi əməliyyatları müvəqqəti dayandırmağa getməliyik”.

Politoloq bildirib ki, ukraynalı siyasətçilər və diplomatlar NATO, ABŞ və avropalı tərəfdaşlarla birlikdə Putinin müharibəni uzatmaq planlarına qarşı birgə strategiya və taktika müəyyən etməlidir. Bununla belə, o hesab edir ki, indi Moskva ilə münasibətlərdə yumşaqlıq qətiyyən yolverilməzdir, əks halda Putin davam edəcək.

“Ukraynanın məqsədi bu müharibədən salamat çıxmaqdır, hamı qələbə istəsə də, bunun asan və tez olmayacağı artıq göz qabağındadır. Ona görə də müharibənin davam etdirilməsinin müxtəlif ssenarilərini, xüsusən, deyək ki, çox da müsbət olmayan ssenariləri nəzərdən keçirmək lazımdır. Amma bu, bizə salamat qalmaq, dözmək, işğal olunmuş bütün əraziləri azad etməyə hazırlaşmaq imkanı verəcək”, - Fesenko əlavə edib.