7 İyun 2023 12:30
3 160
12 Punto 14 Punto 16 Punto 18 Punto

“Yeni xarici işlər naziri təyin edilən MİT-in keçmiş rəhbəri Hakan Fidan dönəmində hansı xarici siyasətin izlənəcəyi onun verdiyi bu açıqlamada iki sətir arasında özünü göstərdi. Bu cümlə yeni dövrün şifrəsidir: “Dövlətimizin bütün təsir sferalarından müstəqilliyinə və xalqımızın iradəsinin suverenliyinə əsaslanan milli xarici siyasət baxışımızı bundan sonra da irəli aparacam”.

Teleqraf.com xəbər verir ki, bunu Türkiyənin “Haber7” saytının yazarı Məhmət Acət deyib.

“Əlbəttə, bu sözlər xarici siyasətdə köklü dəyişiklik olacağına işarə vermir. Amma Tayyib Ərdoğan hökumətlərinin iddialı xarici siyasət mövqelərinin və gedişlərinin davam edəcəyini çox açıq niyyət bəyanı kimi qiymətləndirmək olar. Əslində bu, Türkiyənin suveren hüquqlarını müşahidə edən və prioritetləşdirən və xalqın maraqlarına əsaslanan bir siyasət anlayışıdır. Məsələn, Rusiya-Ukrayna müharibəsində sərgilənən münasibət öz bəhrəsini verdi. Bunu “Nə Rusiya, nə də Ukraynadan əl çəkəcəyik” sözləri ilə dünyaya elan edən Ərdoğan bu balanslı yanaşma sayəsində Türkiyənin bu müharibədən mənfi təsirlənməsinin qarşısını aldı”, - jurnalist bildirib.

Acət qeyd edib ki, Hakan Fidan MİT-də olarkən artıq Türkiyənin xarici siyasətinin mərkəzində olub:

“Yəni heç kim onun xarici işlər naziri kimi işini qəribə görəcəyini düşünməsin. Əksinə, MİT-in rəhbəri olarkən yerinə yetirdiyi missiyanın daha çətin olduğunu düşünmək olar. Fidan xüsusilə son üç ildə Türkiyənin münasibətlərin pozulduğu ölkələrlə əlaqələrinin yaxşılaşdırılmasında, dostların artırılması və düşmənçiliyin azaldılması missiyasında çox fəal rol oynayıb. İsrail, Səudiyyə Ərəbistanı, BƏƏ və Misir kimi ölkələrlə sülh atmosferinin başlanmasında Fidanın MİT-in başında olarkən həyata keçirdiyi “kəşfiyyat diplomatiyası”nın böyük əməyi olub. Demək olar ki, bu missiyanı yerinə yetirərkən qazandığı hörmət və rəğbət hər yerdə xarici işlər naziri kimi onun qarşısında görünəcək.

Ərdoğanın liderliyində Türkiyənin milli xarici siyasət anlayışının daimi sütunu, Hakan Fidanın dediyi hər hansı təsir dairəsindən asılı olmadan hərəkət etmək anlayışıdır. Kompasın hərəkət edən ayağında xüsusilə son üç ildə həyata keçirilən “barışıq” siyasəti var.

2020-ci ilin yayında Şərqi Aralıq dənizi böhranından sonra başlayan gərginliyi azaltma siyasəti təkcə Körfəz ölkələri, Misir və İsraillə deyil, Qərb baxımından da həyata keçirilir. Əlbəttə, burada bir nüans var. Bu barışıq refleksi Qərbin Türkiyədən istədiyi kimi “ya hər şey, ya heç nə” anlayışına təslim olmaq şəklində deyil, Hakan Fidanın dediyi kimi, dövlətin hər cür təsirdən müstəqil olması anlayışına uyğun olaraq inkişaf edib”.

Jurnalist ABŞ prezidentinin milli təhlükəsizlik müşaviri Ceyk Sallivanın Türkiyə ilə bağlı açıqlamasından da sitat gətirib:

“Bayden dövründə ABŞ-ın Türkiyə ilə əlaqələrinin formalaşmasında fəal rol oynayan Sallivan deyir:

“Türkiyənin müstəqil xarici siyasəti onun başqa ittifaqa keçdiyini göstərmir. Baxın, Türkiyə Ukrayna üçün nə edir. Maddi yardım göstərirlər, onların özünümüdafiə səylərini dəstəkləyirlər”.

Yəni ABŞ və ümumən Qərb Türkiyənin başqa ittifaqa keçməməsindən məmnundur, amma Türkiyənin təslimçilik siyasətindən uzaqlaşdığını da qəbul ediblər.

Türkiyənin regional və qlobal təşəbbüslərini, xüsusilə Yaxın Şərq, Cənubi Qafqaz və Balkanda əldə etdiyi nailiyyətləri təhdid kimi deyil, Türkiyənin bir hissəsi olduğu ittifaq (NATO) üçün bir fürsət kimi görməyə başlasalar, əslində hər şey daha rahat gedəcək”.


Müəllif: Mənsur Rəğbətoğlu