25 Noyabr 2015 10:45
860
12 Punto 14 Punto 16 Punto 18 Punto

Noyabrın 24-də Türkiyənin Rusiya qırıcısını vurması Azərbaycanda da ciddi müzakirələrə səbəb olub. Baş verənlərin iki ölkə arasında münasibətlərə təsiri dəyərləndirilir.

Böyük Quruluş Partiyasının sədri, millət vəkili Fazil Mustafa hesab edir ki, Suriya məsələsində Türkiyə və Rusiyanın üz-üzə gəlməsi qaçılmaz idi: "Hamı həyəcanla soruşur ki, Türkiyənin Rusiya təyyarəsini vurmasının nəticələri nə ola bilər? Nəticəni proqnozlaşdırmaq nə qədər çətin olsa da, anlaşılan bir məqam var ki, Türkiyə Suriya siyasətində aktiv mövqeyə keçmək üçün Rusiyanın təxribatından faydalanmağa üstünlük verdi. Onsuz da türkmən məsələsinə görə artıq bu iki dövlətin üz-üzə gəlməsi qaçılmaz idi. Bu üz-üzə gəlmə Suriya sərhədləri içində olsaydı, NATO-nu bu qarşıdurmada tərəf cinahında görmək xeyli çətin olacaqdır. Təyyarə NATO-ya üzv olan dövlətin ərazisini pozduğuna görə vurulmuşsa, o zaman 5-ci maddənin avtomatik tələbləri yerinə yetirilməli və ümumi olaraq NATO hüdudlarına müdaxilə kimi dəyərləndirilməlidir. Türkiyə İraqda Tel Aferdən İŞİD tərəfindən sıxışdırılıb çıxarılan türkmənlərə görə qəti addım atmasa da, Suriya türkmənləri üçün ona görə qəti mövqe ortaya qoyur ki, Türkməndağı itirildikdən sonra Rusiya və İran gücləri birbaşa Türkiyə ilə sərhədə nəzarət edə bilirlər, artıq Türkiyə Suriyada aktiv aktyor olmaqdan çıxır. Eyni zamanda gələcəkdə kürdlərin Aralıq dənizinə çıxması üçün əsas əngəl ortadan qaldırılır və burada dənizə açılan Kürd dövlətinin yaranması risqi daha da böyüyür. Son vaxtlar Rusiya ümumiyyətlə Türkiyə ilə məsxərə üslubunda davranırdı və Türkiyənin uzun müddət bu davranışı həzm etməsi mümkün ola bilməzdi".

F.Mustafanın fikrimcə, bu risqli addımdan sonra Türkiyə Rusiya təyyarəsinin hava sərhəddini pozması ilə bağlı sübutların geniş təbliğatına başlamalıdır və ən azı NATO-nun, xüsusilə də ABŞ-ın dəstəkverici mövqeyini gücləndirməlidir: "Ümid edək ki, faciəli nəticələr olmaz, ancaq bəzən qüruru qorumaq üçün özündən güclüyə birinci yumruq atmalı olursan".

Ayxan


Müəllif: