19 Aprel 2022 09:23
2 106
12 Punto 14 Punto 16 Punto 18 Punto

Yazılan hər bir əsərin taleyi var. Amma bu gün təqdim etdiyimiz 10 əsərin taleyi tamamilə fərqlidir. Onların əksəriyyətini naşirlər sadəcə çap etməkdən imtina ediblər. Bəziləri daha şanslı olub-nəşr edilib, amma bir müddət sonra tirajı məhv edilib. Bəzən bu “bədbəxt” kitabların müəllifləri həbsə məhkum olunub. Aydındır ki, qadağan olunmuş meyvə daha şirin olur. Odur ki, bu əsərlər də hər zaman diqqətdə olub.

Teleqraf.com bu əsərləri və müəllifləri təqdim edir:

Boris Pasternak

Pasternakin “Doktor Jivaqo” romanı 1957-ci ildə işıq üzü görüb. Üstəlik, kitab müəllifin vətənində deyil, uzaq Milanda nəşr olunub. Əsasən bu fakta və təkcə antikommunist məzmununa görə roman sovet cəmiyyətində belə bir səs-küy yaradıb. Bunu hamı tənqid edirdi: adi fəhlələrdən, kolxozçulardan tutmuş görkəmli sənətkarlara qədər. 1958-ci ildə Pasternak ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatına layiq görülüb, lakin yazıçı cəmiyyətin təzyiqi ilə bu mükafatdan imtina edib. Bir il sonra Boris Leonidoviçə ağciyər xərçəngi diaqnozu qoyulub, bir neçə ay sonra ölüb. Çoxları hesab edir ki, Pasternak sadəcə olaraq zərbəyə dözə bilməyib. Yalnız 31 il sonra SSRİ-də “Doktor Jivaqo” nəşr olunub.

Boris Vian

Hamı bilmir ki, “Günlərin köpüyü” və “Pekin payızı” kimi təsirli sevgi romanlarının müəllifi Boris Vianın həm də sadist nəsrin ustası olub. O, “qara romanlarını” Vernon Sallivan təxəllüsü ilə yazıb. “Mən sənin məzarlarına tüpürməyə gələcəm” kəskin tənqidlərə və nüsxələrin geniş şəkildə yandırılmasına baxmayaraq, dərhal əsl bestseller oldu. 1959-cu ildə qalmaqallı roman lentə alınıb. Qəribədir ki, Vian premyera nümayişi zamanı teatrda ölüb.

Vladimir Nabokov

“Lolita” adlı roman ətrafında qalmaqallar hələ də səngiməyib. Maraqlıdır ki, Nabokov əvvəlcə romanı təxəllüslə çap etdirmək istəyib. Amma sonda fikrini dəyişib. İndi Nabokovun adı Tolstoy, Dostoyevski kimi nəhənglərlə eyni sıradadır. Bundan əlavə, o, bu romandan layiqincə qazandı. Gəlirlə Nabokov nifrət etdiyi Amerikadan İsveçrəyə köçə və həyatının son 15 ilini öz kefinə görə yaşaya bilib.

David Lavrence

“Ledi Çatterlinin sevgilisi” əsəri 60-cı illərin qalmaqallı romanlarından sayılır. Aristokrat Konstans Çatterlinin ərinin nadinc meşəbəyi Oliver Mallersə qarşı ehtiraslı hislərindən bəhs edən roman yazıçının İngiltərədəki vətənində böyük qalmaqala səbəb olub. Seksual xarakterli səhnələrin açıq təsvirləri hörmətli vətəndaşları dəhşətə gətirdi. Müəllif hətta məhkəməyə də verilib. Nəticədə kitabın satışına qadağa qoyulub. Və yalnız 60-cı illərdə qalmaqallı roman reabilitasiya olundu.

Ceyms Coys - Uliss

Böyük və dəhşətli Ceyms Coysu bir çoxları klassiklərin əsl dağıdıcısı adlandırırlar. 800 səhifəlik mətndə müəllif Avropanın kiçik bir şəhərində sadə bir insanın yaşadığı cəmi bir günü təsvir etməyə “bacarıb”. Amma sadə süjetə baxmayaraq, roman tarixi, fəlsəfi və mədəni eyhamlarla doludur. Bundan əlavə, müəllif müxtəlif fəsillərdə müxtəlif ədəbi üslublardan istifadə edir, bəzi yerlərdə bir çox məşhur yazıçıları açıq şəkildə parodiya edir. Roman 1922-ci ildə tamamlandı. Amma bir çox “mənəviyyat keşikçiləri” onun satışını qadağan etdilər. Məsələn, Amerikada roman rəsmi olaraq yalnız 1933-cü ildə, İngiltərədə 1936-cı ildə, müəllifin vətəni-İrlandiyada isə 1960-cı ildə nəşr olunub.

Henri Miller

Amerika yazıçısı Henri Millerin qalmaqallı “Xərçəng Tropiki” romanı əsasən avtobioqrafikdir. Burada o, Parisdəki həyatı boyu cinsi macəralarını təfərrüatlandırır. Doğma Amerika və İngiltərədə roman pornoqrafik olması səbəbindən qadağan olunub. Lakin Fransanın naşirləri belə düşünməyib və onu uğurla nəşr ediblər. Bununla da Henri Millerə böyük xidmət göstəriblər.

Bret İston Ellis

Qəddar qətllər törədən uğurlu “Wall Street” yuppisi Patrik Bateman haqqında roman ABŞ-da əsl hadisəyə çevrilib. “Amerika Psixosu” adlı kitab ürəyi zəif olanların oxumamasının daha yaxşı olduğu səhnələrin təsvirləri ilə doludur. Məlumdur ki, kanadalı serial manyak Pol Bernardo romanın böyük pərəstişkarı idi və bəlkə də onu vəhşi cinayətlər törətməyə ruhlandıran da məhz o idi. Bir çox ictimai təşkilatlar bu kitaba qarşı çıxdı. Bu da başa düşüləndir - romanda qadınlara qarşı zorakılıq səhnələri çoxdur. Qəribədir ki, ən səs-küylü rəqib, feminist fəal Qloriya Steinem ekranda kitabın qəhrəmanı Patrik Batemanı parlaq şəkildə canlandıran Kristian Beylin ögey anası olub.

Qustav Flober

Beynəlxalq sorğulara görə, “Madam Bovari” romanı Anna Karenina ilə birlikdə Tolstoy tərəfindən bütün dövrlərin və xalqların ən böyük ədəbi əsərlərindən biri hesab olunur. Amma o zaman ictimaiyyət belə düşünmürdü. Və 1857-ci ildə romanın nəşrindən dərhal sonra Flober və onun naşirləri mühakimə olundu. Onlar əxlaqı pozmaqda ittiham olunublar

Frans Kafka

Çevrilmə- ürəkağrıdan hekayəni xatırlayır. Təbii ki, kitab böcəklərdən deyil. Bu hekayə insanın əbədi tənhalığından, taleyin ədalətsizliyindən və iflic edən ümidsizlikdən bəhs edir. Dərin fəlsəfəsinə baxmayaraq, Kafkanın romanı nasist və sovet rejimlərində qadağan edilmişdi.

Xalid Hüseyn

Müəllifin “Külək qaçışı” adlı romanı Əfqanıstanda iki oğlanın dostluğundan bəhs edən təsirli romandır. Onların hər birinin öz taleyi, faciəsi var. Ancaq məsafəyə baxmayaraq, oğlanlar, uşaqlıqda olduğu kimi, ən güclü bağlarla bir-birinə bağlıdırlar. Kitab cinsi məzmuna və təhqiramiz dilə görə ABŞ-da qadağan edilib.


Müəllif: Nemət