“İmam” və ”axund”un fərqi nədir? – Nəriman Qasımoğlu

“Axund” sözünün etimolojisi barədə xeyli fərqli fikirlər var.

Teleqraf.com xəbər verir ki, bu sözləri şərqşünas alim, Quranın dilimizə ilk tərcüməçilərindən biri – Nəriman Qasımoğlu “imam” və “axund” məfhumlarının fərqindən danışarkən deyib.

Nəriman bəy sözün kökünün bəzi dilçilərə görə farsca “xuandan” feilinə gedib çıxdığını bildirib:

“Bir qism dilçilər hesab edir ki, sözün kökü farsca “oxumaq” bildirən “xuandan” feilinə gedib çıxır, “oxuyub öyrədən” mənasında “müəllim” deməkdir. Bu söz zamanla “din öyrədicisi” mənasını kəsb edərək İran, Əfqanıstan, Pakistan və Azərbaycan müsəlmanları arasında yüksək din rütbəsini, eləcə də din alimini bildirib, ötən əsrdən bəri isə qeyd etdiyim ərazilərdə əsasən sadəcə müsəlman icmalarının, məscidlərin, mədrəsələrin idarəçisinə aid edilib. Çin müsəlmanları - uyğurların dilində də bu sözün “axun” kimi işlənməsini əsas götürənlər isə sözün türk mənşəli olduğunu bildirirlər”.

Şərqşünas alim “imam” sözünə də aydınlıq gətirib:

“İmam” kəlməsi kök etibarilə ərəb mənşəlidir, hərfən “lider”, “rəhbər” deməkdir, daha çox dini anlamda işlədildiyindən din titulu kimi hazırda faktiki olaraq “axund”un funksiyasını yerinə yetirir və müsəlmanların üstünlük verdiyi sözdür.

Yəni “axund”un “imam”la əvəzlənməsini bu sözlərin eyni funksionallığı baxımından normal qarşılamaq lazımdır. Həm də nəzərə alınsa ki, bizdə “axund”lar şiə icmalarına, “imam”lar isə sünni icmalarına rəhbərlik edirlər, bu qərarın alt məzmununda birləşdirici amili də görməmək mümkün deyil”.

Xatırladaq ki, dünən QMİ-nin Qazilər Şurasının toplantısında Allahşükür Paşazadənin təklifi ilə “axund” sözünün yığışdırılaraq, onun yerinə məscidlərdə ancaq “imam” vəzifəsinin olması qəbul olunub. Şeyx bu addımını belə izah edib: "İstəyirik ki, bu "İslam Həmrəyliyi İli" çərçivəsində belə bir qərar qəbul edək ki, “axund” sözü yığışdırılsın, onun yerinə ancaq “imam” sözü işlədilsin".