Qarabağ münaqişəsinin unudulmuş humanitar problemi: itkin düşmüş şəxslərin taleyi

Beynəlxalq Münasibətlərin Təhlili Mərkəzinin (BMTM) şöbə müdiri Fuad Çıraqovun “Əl-Cəzirə” telekanalının İctimai Azadlıqlar və İnsan Hüquqları Mərkəzində “Qarabağ münaqişəsinin unudulmuş humanitar problemi: itkin düşmüş şəxslərin taleyi” başlıqlı məqaləsi dərc olunub.

Mərkəzdən Teleqraf.com-a bildiriblər ki, məqalədə İctimai Televiziyanın hazırladığı “Alça ağacının altındakı məzar” adlı sənədli filmi və filmin qəhrəmanı keçmiş məcburi köçkün Xəqaninin ailə faciəsi giriş kimi təqdim edilərək, bu faciənin 1990-cı illərin əvvəllərində minlərlə insanın başına gəldiyi vurğulanır. Məqalədə göstərilir ki, filmin süjetləri Qərb izləyicilərinə həmin dövrdə baş vermiş Srebreniça faciəsini xatırlatsa da, Birinci Qarabağ müharibəsindəki mülki insanların başına gələn faciələr eyni şəkildə dünya ictimaiyyətinin diqqətini özünə cəlb edə bilməyib. Qeyd edilir ki, İkinci Qarabağ müharibəsi daha çox iki nizami ordunun qarşıdurması kimi dünya ictimaiyyətinin diqqətini cəlb etsə də, Birinci Qarabağ müharibəsi mülki insanlara qarşı daha amansız olub.

“Xocalı faciəsi beynəlxalq KİV-lər və insan hüquqları təşkilatları tərəfindən qeydə alınsa da, bir çox digər cinayətlərə məhəl qoyulmayıb. Birinci Qarabağ müharibəsi dövründən indiyə qədər 3890 nəfər itkin şəxsin taleyi hələ də məlum deyil”, - deyə müəllif yazır.

Diqqətə çatdırılır ki, 2020-ci il noyabrın 9-da imzalanan üçtərəfli Bəyannamənin 8-ci bəndinə əsasən tərəflər əsirlər və həlak olmuş şəxslərin cəsədlərini dəyişdirməlidirlər. Azərbaycan indiyə qədər 1600-dən çox erməni hərbi qulluqçusunun qalıqlarını qarşı tərəfə təqdim etsə də, Ermənistan hələ də itkin düşən 3890 nəfərin taleyi və ya onların harada dəfn edilməsi haqqında məlumat təqdim etmir. Qeyd edilir ki, Kəlbəcər rayonu işğal edildikdən sonra Başlıbeldə qətlə yetirilmiş mülki şəxslərin aşkar edilmiş kütləvi məzarlığı Ermənistanın Birinci Qarabağ müharibəsi zamanı törətdiyi cinayətin miqyasını göstərir.