Bu ölhaöldə nəyinə lazımdır Qarabağ?

İnnən belə Qarabağ nəyinə lazımdır sənin, qaytarılsa, nə qədər yaşayacaqsan orda? Nədir yarı ölü, yarı diri bədənini Qarabağa çəkən şey? Ən qəribəsi budur ki, sən ölünün də orada basdırılmağına razısan, təki Qarabağ qaytarılsın…

Bu boyda dərdlə nə əcəb indiyədək ölməmisən sən? Görəsən insan öz yurdundan didərgin düşəndə hansı hissləri keçirir, necə yaşayır? Bilmirəm bunu… Kirayə evdə yaşamğa oxşayır bu? Ev yiyəsi istədiyi vaxt gəlib səni narahat edə bilir, bu müstəsna hüququ ona özü verib. Lüt kral da olsa, deyəsən, insan öz yerində gözəldir, güclüdür, sözü ötkəmdir. Kim bir söz deyə bilər sənə öz yurdunda, öz evində? Heç kəs, kimsə…

Görəsən, bu sualı verim ona, soruşum ki, innən belə Qarabağ sənin nəyinə lazımdır, Əvəz dayı? Bu ölhaöldə nəyinə lazımdır Qarabağ? Bir quru canın var, o da bu gün-sabahlıqdır…

Görəsən, insanı öz yerinə, doğulduğu yerə çəkən gücün adı nədir? Bunun təkcə xatirələrlə bağlı olmadığını bilirəm. Nə bilim, bəlkə də insan sevməyə kimsəni tapmayanda doğulduğu yeri sevir, bunun da adı olur vətən sevgisi.

Görəsən, həyatda sonsuz xoşbəxtliyi tapan bir insan varmı və o, bu xoşbəxtliyi doğulduğu yerdən uzaqlarda tapıb və geri qayıtmaq istəmir?

Bəs vətənlərini düşmənlər işğal etmədiyi yerlərin adamları niyə başqa yerlərə getməyə tələsirlər? Niyə cəmiyyətləri ən xoşbəxt sayılan ölkələrin adamları da başqa yerlərə getmək istəyirlər? Amma insan getdiyi yerlərdə də xoşbəxt ola bilmir. Niyə, nə olub axı?

Ən qəribəsi budur ki, insan doğulmadığı yerlərin torpaqlarında ölmək istəmir. Niyə insan ölüsünün belə öz yurduna aparılmasını istəyir? Amma diriykən xoşbəxt olduğu o yad yerlər vətənə çevrilə bilir, ölümün qoxusu qırtlağını dalayanda isə o yerlər vətən olmaqdan çıxır. Niyə insan ölən ayaq vətəninə qucaq açır? Niyə?

Qəribə varlıqdır insan, bəzi hisslər və istəklər var ki, bunu ifadə etməyə sözlərin gücü çatmır. Heç insanın özü də niyə belə olduğunu bilmir.

Bəs sən nə əcəb, indiyədək Qarabağsız yaşaya bilmisən? Niyə indiyədək Qarabağsızlıq sənin axırına çıxmadı, qoca?

Pendirindən, lavaşından, sərin bulaqlarından, havasından, havanın keçə bilmədiyi meşələrindən danışırsan, ata-ananın məzarlarından, qonşulardan danışırsan, deyinirsən, deyinirsən, lənət yağdırırsan dünyanı xaraba qoyana. Bəs başqa nə çəkir səni ora? Nə? Niyə sənin və başqa insanların hər şeyi axıradək etiraf etməyə gücü çatmır, bir şeyi nə üçün istədiyini izahını verə bilmir, ya da tapa bilmir? Bu qoca yaşında geri qayıtsan, elə bilərsən özünü orada qoyub gəldiyin kimisən – bir yumruqla polad divarı dağıdan cavansan hələ də? Elə bilirsən Gülcahan bulaq başında qoyub gəldiyin yaşda səni gözləyir?

Necə dözürsən bu dərdə sən? Şair demiş, iki məmləkət itirmisən, biri Qarabağ, biri Gülcahan? Ən çox hansıdır məmləkətin, hansına daha çox tələsirsən? Gülcahana, yoxsa Qarabağa? İkisindən biri yoxdur artıq, olmayacaq, Əvəz dayı…

Qaldımı salxım-salxım üzümlər sallanan o divarlar? O boyda xarabalıqda hardan biləcəksən hansıdı Gülcahanın evi? Tapdın o divarı, səslədin, kim çıxacaq harayına?

Neçə dəfə ölüb-ölüb yerə girməyindən xəbərin varmı? Ölmüsən e, ağlayanın yoxdur. Əvəz dayı, heç nə qoyub gəldiyin kimi qalmır axı. Ay Əvəz dayı, nə deməyimi istəyirsən?

Sakitləş bir az, bəlkə bir gün hər şey yaxşı oldu.

Niyə hər cümlən, xatirən “müharibədən əvvəl…” kimi başlayır? Müharibədən əvvəl nə vardı ki? Hə, Qarabağ boyda dərdin yox imiş müharibədən əvvəl… “Qarabağ boyda dərdim var”, deyirsən, nə boyda olur o dərd elə? Axı indi orda nə sən varsan, nə də Gülcahan, müharibədən əvvəl orda qalmısınız ikiniz də, müharibədən sonra da yox oldunuz…

Necə olacaq, müharibə qurtarandan sonra qayıdıb necə öləcəksən orda?