Moskva və Varşava arasında İkinci Dünya Müharibəsi zamanı baş verən hadisələrlə bağlı kəskin fikir ayrılığı yaranıb. Polşa hakimiyyəti Rusiyanı o illərin tarixini yenidən yazmaqda ittiham edir. Bununla yanaşı, Moskva əmindir ki, polyaklar özləri tarixin mövcud siyasi vəziyyətə uyğunlaşdırılmasını qarşısına məqsəd qoyublar. Rusiyanın Polşadakı səfiri Sergey Andreyev hesab edir ki, Polşanın bu gün SSRİ-nin müharibədəki qələbəsinin həlledici olduğuna şübhəsi yoxdur.
Teleqraf.com rus diplomatın “RİA Novosti”-yə müsahibəsini təqdim edir.
- Sergey Vadimoviç, sirr deyil ki, Moskva ilə Varşava arasındakı münasibətlər əvvəllər olduqca mürəkkəb idi, amma son zamanlar tarixi məsələlər üzündən daha da gərginləşdi. Xüsusilə, Polşa Seymi Hitler Almaniyası ilə yanaşı Sovet İttifaqının da İkinci Dünya Müharibəsinin baş verməsində günahkar olduğunu ifadə edən qətnamə qəbul etdi. Moskva buna necə baxır? Hər hansı bir cavab olacaq?
- Rusiya tərəfinin bu kimi iddialara cavabı dəfələrlə, o cümlədən ən yüksək səviyyədə verilib. Hitler Almaniyası İkinci Dünya Müharibəsinin baş verməsində günahkardır – bu, Nürnberq Tribunalının hökmündə qeyd olunur. Bu, Böyük Britaniya, Fransa və onlarla birlikdə Polşanın müharibədən əvvəlki rəhbərliyi tərəfindən həyata keçirilən Almaniyanın sakitləşdirmə siyasətində günahlandırılması ilə bağlıdır. Bu siyasətin kulminasiya nöqtəsi İngiltərə və Fransanın birbaşa iştirak etdiyi Münhen razılaşması oldu və Polşa bunun nəticəsində Çexoslovakiyanın bölünməsinə qoşuldu. Sovet İttifaqı, əksinə, təcavüzkarla kollektiv qarşıdurma təşkil etmək üçün israrlı səy göstərdi, lakin Böyük Britaniya və Fransa bu cür ciddi öhdəlikləri götürməyə hazır deyildi və Polşa mümkün sazişlərin qarşısını aldı. Nəticədə, SSRİ öz təhlükəsizliyini təmin etmək üçün tədbirlər görməyə məcbur oldu. Bu məqsədlə 23 avqust 1939-cu il tarixində Almaniya ilə təcavüzə qarşı müqavilə bağlandı, 1939-cu ilin sentyabrında Sovet qoşunları Qərbi Belarus və Qərbi Ukraynaya daxil oldu və bu torpaqlar Ukrayna və Belarusun qalan əraziləri ilə birləşdi.
Hadisələrin sonrakı gedişatı göstərdi ki, Sovet İttifaqının Almaniya ilə qaçılmaz müharibəyə hazırlaşması və SSRİ sərhədlərinin Qərbə verilməsi vaxtı düşmənin ölkəmizə qarşı ildırımsürətli məğlubiyyət planlarının pozulmasını təmin etdi. Bu da Böyük Vətən Müharibəsində qələbəyə öz töhfəsini verdi.
- Bundan əvvəl isə Polşanın Baş naziri Mateuş Moraveçki məqaləsində Rusiyanı tarixi saxtalaşdırılmağa çalışmaqda günahlandırdı və Auşvitz konsentrasiya düşərgəsinin altı ay əvvəl azad oluna biləcəyini, lakin həmin vaxt Sovet ordusunun Auşvitzdən 200 kilometr məsafədə dayandığını və hücumun təxirə salındığını söylədi.
- 1944-cü ildə Qırmızı Ordu SSRİ-nin azad olunmasını başa çatdırdı və Almaniyanın işğalı altında olan Avropa ölkələrini ağır, qanlı döyüşlərlə azad etdi. Düşmən hələ çox güclü idi və güclü müqavimət göstərdi. Qırmızı Ordu, xüsusilə Polşada - ən qısa müddətdə və ən az itki ilə qələbə qazanmağa çalışan görkəmli komandirlər Georgi Jukov, Konstantin Rokossovski, İvan Konev və başqaları tərəfindən idarə edilirdi. Bunun üçün lazımi şərait yaradıldıqda plan işə salındı. Sovet qoşunlarının Varşava və ya Auşvitzin azad edilməsi planını bilərəkdən təxirə saldığı iddiaları həvəskarların və ya tarixi bilərəkdən təhrif edən insanların məsuliyyətsiz fərziyyələridir. 600 mindən çox Sovet əsgəri və zabiti Polşanın azad edilməsi üçün canlarını verdi.
Əlavə edək ki, bir neçə gün əvvəl Polşaya səfər edən Ukrayna Prezidenti Vladimir Zelenski Sovet İttifaqını “İkinci Dünya Müharibəsinin günahkarlarından biri” adlandırıb. Zelenski Polşanın dünya müharibəsində ən çox zərər görən ölkələrdən biri olduğunu bildirib: “Polşa xalqı ilk dəfə totalitar rejimlərin toqquşmasını hiss etdi. Bu, İkinci Dünya Müharibəsinin başlamasına səbəb oldu”.
Zelenskinin iddiasını dəstəkləyən Ukraynanın keçmiş prezidenti Leonid Kravçuk müharibədən əvvəl SSRİ lideri İosif Stalin və Nasist Almaniyasının lideri Adolf Hitler arasında gizli görüşün keçirildiyini deyib. O, Lvovda baş tutan bu görüşün İkinci Dünya Müharibəsinin başlamasına “yaşılıq işıq” yandırdığını bildirib: “Hitler və Stalin Lvovda görüşdü, bu tarixi sənəd ifşa olunub”.
Kravçuk açıq formada dünya müharibəsinin Hitler və Stalin arasında razılaşdırıldığını iddia edib. Rusiya isə bu iddianı qəbul etmir.