Uğursuz ABŞ-Rusiya danışıqları - Ruslar iki ssenariyə ümid edirlər

Brüsseldə keçirilən təhlükəsizlik zəmanətləri üzrə danışıqlardan sonra Rusiya ilə NATO arasında münasibətlərin inkişafı iki ssenari üzrə proqnoz edilir.

Teleqraf.com xəbər verir ki, mümkün iki ssenari haqqında “Valday” Klubunun eksperti Dmitri Suslov danışıb.

Təhlilçinin fikrincə, Avropanın təhlükəsizliyinin sırf hərbi-texniki aspektləri üzrə danışıqların başlanmasının birinci ssenarisi Qərb üçün daha az ehtimal, lakin daha üstündür: “Adi və nüvə silahlarına nəzarət, Rusiya-NATO sərhədlərində münaqişənin aradan qaldırılması mexanizminin gücləndirilməsi, Avropada orta və qısa mənzilli raketlərin yerləşdirilməsi və ya yerləşdirilməməsi məsələsinin həlli və s. NATO-nun genişlənməsi və Avropa təhlükəsizliyində yeni oyun qaydalarının təsbiti kontesində NATO və ABŞ Rusiyanın həyati maraqlarına və onun milli təhlükəsizliyinə hörmət etməlidir”.

“Yəni, Qərb bu siyasi məsələləri mötərizədən çıxarmağı və diqqəti yalnız hərbi-texniki məsələlərin müzakirəsinə yönəltməyi təklif edir. Beləliklə, vəziyyəti necə dislakasiya etmək və fundamental siyasi məsələlərin müzakirəsini daha az ehtimal və əhəmiyyət kəsb etməyə imkan verməmək lazımdır. Rusiya və Qərb hərbi-texniki məsələlərin həlli baxımından irəliləyiş əldə edəcək”, - Suslov deyib.

Ekspertin qeyd etdiyi kimi, bu ssenari ona görə şirnikləndiricidir ki, bir neçə ay əvvəl Rusiya bu məsələdə irəliləyişlə belə arxalana bilmirdi, amma bu gün NATO artıq bu dialoqdan imtina etmir, əksinə alqışlayır: “Ancaq vurğulayıram ki, əgər biz bu yolla getsək, öz tələblərimizdən imtina edəcəyik və bu məsələlərin müzakirəsi ehtimalını azaldacağıq. Biz faktiki olaraq NATO-nun daha da genişlənməsinin qaçılmazlığı və NATO-nun onun genişlənməsi prinsipinə sadiqliyi ilə razılaşacağıq”.

Suslovun sözlərinə görə, ikinci ssenarisi Rusiya ilə alyans ölkələri arasında hərbi-siyasi gərginliyin daha da artmasıdır: “Bu qaçılmaz və zəruridir, çünki NATO açıq qapı siyasətindən yalnız o zaman imtina edəcək ki, bu siyasət ABŞ və NATO-nun öz təhlükəsizliyini azaltsın və genişlənmə alyansın özünü və ABŞ-ı təhdid etsin. Burada nüvə silahı xüsusi rolu olduğu üçün, onlar bunu fəlakət hesab edəcək və Rusiyanın maraqlarına hörmətlə yanaşmağa başlayacaqlar. Yalnız bu halda onlar müharibə təhlükəsindən qorxaraq, ekspansiya siyasətindən əl çəkməyə və Rusiyanın maraqlarına hörmət etməyə məcbur olacaqlar”.

Suslov vurğulayıb ki, Moskvanın danışıqlarda mövqeyinin necə formalaşdırıldığını, Rusiya rəsmilərinin bu tələblərin ayrılmazlığını necə daim vurğuladığını və danışıqlardan sonra Rusiyanın bu gündəmi bölməyin yolverilməzliyini bəyan etməkdə davam etdiyini nəzərə alsaq, bu gün eskalasiya variantı daha realdır. ABŞ və NATO-nu Avropa təhlükəsizliyinin fundamental prinsiplərinə yenidən baxmağa məcbur etməyin başqa yolu yoxdur. Əks halda, ABŞ və NATO Rusiya Federasiyasının tələblərinin qəti şəkildə qəbuledilməz olduğunu, NATO-nun öz prinsiplərinə tamamilə sadiq qaldığını deməyə davam edəcək”.

Ekspert qeyd edib ki, söhbət müharibəyə başlamaqdan getmir, Rusiyanın tələblərinə ABŞ və NATO yenidən baxmağa razı olmadıqları təqdirdə təhlükəsizliyin fəlakətli şəkildə pisləşməsi perspektivlərini çox aydın və birmənalı şəkildə təsvir etməsindən gedir: “Bu, hərbi gücdən istifadə demək deyil, lakin şübhəsiz ki, bunun nümayişini nəzərdə tutur”.

Bundan əlavə, təhlilçi əlavə edir ki, Çinlə hərbi-siyasi yaxınlaşmanın gücləndirilməsi mühüm rol oynaya bilər: “ABŞ-ın əsas maraqlarından biri Çini sıxışdırmaq üçün resursları və diqqəti Pekinə yönəltməkdir. Moskva açıq-aydın deyə bilər ki, ABŞ və NATO Rusiyanın Avropadakı narahatlığını nəzərə almaqdan imtina edərsə, Rusiya-Çin əməkdaşlığın daha da artmasına səbəb olacaq”.