İranın nüvə fəaliyyəti ilə bağlı kritik gəlişmə - Yeraltı zavodda nə baş verir?

İran Natanzdakı yeraltı zavodda uranı qabaqcıl sentrifuqalarla zənginləşdirmək imkanlarını sürətlə genişləndirir və indi əvvəlcədən planlaşdırıldığından daha da irəli getmək niyyətindədir.

Teleqraf.com xəbər verir ki, bu barədə “Yerusəlim Post” yazır.

Nəşr qeyd edir ki, İran və ABŞ arasında nüvə sazişinin bərpasına dair dolayı danışıqlar dalana dirənsə də, Tehran zənginləşdirilmiş uranın istehsalı üçün istifadəsi qadağan edilmiş daha çox sayda qabaqcıl sentrifuqanı dövriyyəyə buraxıb.

Məlumata görə, bunlar İrana zənginləşdirilmiş uran ehtiyatını artırmaq üçün istifadə etməyə imkan verən yeganə sentrifuqa olan birinci nəsil IR-1-dən daha səmərəlidir. İran bunları xüsusilə Natanz və Fordoda potensial hava bombardmanlarına tab gətirə biləcək iki yeraltı sahədə yerləşdirə bilər.

Atom Enerjisi üzrə Beynəlxalq Agentliyinin (AEBA) sentyabrın 7-də açıqladığı sonuncu rüblük hesabatı Natanz zavodunda İranın ya bitməmiş, ya da quraşdırılmasının çox erkən mərhələsində olan yeddi kaskadın hazırlanmasının tez bir zamanda başa çatdırıldığını göstərilir.

Hesabatda deyilir ki, bu yeddi kaskad, IR-4 sentrifuqalarından və altı IR-2m-dən biri tam quraşdırılıb, amma hələ zənginləşdirilməyib.

Sənəddə bildirilir ki, İran həmçinin AEBA-ya artıq elan edilmiş və hazırda quraşdırılmış 12 ədəd IR-2m-ə üç kaskad əlavə etməyi planlaşdırdığını bəyan edib. Bu üç əlavə IR-2m-dən ikisinin quraşdırılmasına artıq başlanılıb.

İran bu yaxınlarda Natanzdakı yeraltı uran zənginləşdirmə zavodunda üç müasir IR-6 sentrifuqası quraşdırıb. Mütəxəssislər IR-6-nın İranın ən qabaqcıl sentrifuqası olduğunu deyirlər.

Rüblük hesabatda üçüncü IR-6 kaskadının zənginləşdirildiyi təsdiq edilib. Dünənki hesabatda isə hər üçünün hələ də zənginləşdirildiyi bildirilir.

Hesabat Natanzda zənginləşdirən bütün sentrifuqaların hələ də 5%-ə qədər zənginləşdirilmiş uran heksaflorid (UF6) qazı istehsal etdiyini göstərir. Amma əldə edilən zənginləşmiş uranın 2%-i sentrifuqaların işlənməsinə sərf olunur.

Nəşrə görə, razılaşma bərpa olunarsa, İran özünün qabaqcıl sentrifuqalarını anbara qoymalı olacaq.