Şok araşdırma: Rus oliqarxların pulları harada saxlanılır?

Rusiyalı oliqarxların xaricdə gizlətdiyi və “qara pul” adlandırılan sərvəti təxminən 1 trilyon dollara çatıb.

Teleqraf.com xəbər verir ki, bunu ABŞ-ın “Atlantic Council” analitik mərkəzi açıqlayıb.

Təşkilatın 2020-ci il hesabatında bu məbləğin dörddə birinin Rusiya Prezidenti Vladimir Putin və onun yaxın adamları, “oliqarxlar” kimi tanınan varlı rusların nəzarətində olduğu təxmin edilir. Hesabata görə, bu pullar Kreml tərəfindən casusluq, terrorizm, sənaye casusluğu, rüşvətxorluq, siyasi manipulyasiya, dezinformasiya və bir çox başqa zərərli məqsədlər üçün istifadə oluna və başqa istiqamətə yönəldilə bilər.

ABŞ-ın digər analitik mərkəzi olan “National Endowment for Democracy” isə açıqlayıb ki, Putin yaxın ortaqlarını dövlət büdcəsindən oğurlamağa, özəl bizneslərdən pul qoparmağa və hətta gəlirli biznesləri birbaşa ələ keçirməyə təşviq edib. Bu yolla onların şəxsi sərvətləri on milyardlara çatır.

Qətlə yetirilən rusiyalı müxalifət liderləri Boris Nemtsov və Vladimir Milov iddia edirdilər ki, 2004-2007-ci illər arasında Rusiyanın milli neft şirkəti “Qazprom”un vəsaitlərindən Putin tərəfdarlarına 60 milyard dollar köçürülüb.

Beynəlxalq Araşdırmaçı Jurnalistlər Konsorsiumu tərəfindən nəşr olunan “Pandora Sənədləri”nə görə, Putinə yaxın adamlar çox varlıdır və öz sərvətlərini müxtəlif yerlərə köçürməkdə kömək edə bilərlər.

Pul harada saxlanılır?

Tarixən bu pulun böyük hissəsi əlverişli vergilərə cəlb olunaraq Kiprə gedirdi. Bəziləri adanı “Aralıq dənizindəki Moskva” adlandırırlar.

Atlantik Şuranın məlumatına görə, təkcə 2013-cü ildə 36 milyard dollar rus pulu Kiprə gedib. Bu əməliyyatların bir çoxunda pulun həqiqi sahiblərini gizlətmək üçün ön şirkətlərdən istifadə edilib.

2013-cü ildə Beynəlxalq Valyuta Fondu (BVF) Kipri ​​ön şirkətlərə məxsus on minlərlə bank hesabını bağlamağa inandırdı.

Britaniyanın Xarici Ərazilərinə bağlı Virgin və Kayman adaları kimi bölgələri də sevimli istiqamətlər arasında idi. “Global Witness”in hesabatına görə, 2018-ci ildə rus oliqarxlarının bu vergi cənnətlərində təxminən 45,5 milyard dolları olub. Bu pulun bir hissəsi investisiya və gəlir əldə etmək üçün Nyu-York və London kimi maliyyə mərkəzlərinə də gedib.

“Transparency International” antikorrupsiya təşkilatı iddia edir ki, Britaniyada ən azı 2 milyard dollar əmlak maliyyə cinayətlərində ittiham olunan və ya Kremlə bağlı olan ruslara məxsusdur.

Mütəşəkkil Cinayətkarlıq və Korrupsiya təşkilatının hesabatına görə, 2011-2014-cü illər arasında Rusiyanın 19 bankı 96 ölkədə 5140 şirkətə 20,8 milyard dollar vəsait yuyub.

Pul necə gizlənir?

“Qara pullar”ı xaricdə gizlətmək rus oliqarxları üçün adi üsuldur. Atlantik Şuraya görə, bu oliqarxlar öz vəsaitlərini gizlətmək və yumaq üçün qanuni yollar hazırlamaq məqsədilə dünyanın ən yaxşı hüquqşünaslarını, auditorlarını, bankirlərini və lobbiçilərini işə cəlb edirlər.

Beynəlxalq Araşdırmaçı Jurnalistlər Konsorsiumunun 2016-cı ildə dərc etdiyi “Panama Sənədləri”nə görə, varlı ruslar üçün vahid şirkət tərəfindən yaradılmış ön şirkətlərin sayı 2000-i ötüb.

Oliqarxların pullarının izinə düşmək üçün hansı addımlar atılır?

Ukraynanın işğalından sonra bir çox ölkədə rus pullarının izlənməsi üçün bir sıra tədbirlər elan edildi. ABŞ rus oliqarxlarına qarşı maliyyə repressiyaları aparmaq üçün yeni işçi qrupu yaradır. Ədliyyə Nazirliyi tərəfindən həyata keçiriləcək bu təşəbbüs qanunsuz yolla əldə edilmiş əmlakın müsadirə edilməsinə yönəlib.

Bundan başqa, Böyük Britaniya hökuməti İngiltərədə əmlak almaq istəyənləri pulun mənbəyini sübut etməyə məcbur edən Açıqlanamayan Sərvət Sərəncamlarının istifadəsini artırmaq üçün addımlar atıb. Hesabın Dondurulması Sərəncamları pulun cinayət fəaliyyəti ilə əlaqəli olması şübhəsi olduqda, məhkəmələrə bankdakı vəsaitləri dondurmağa icazə verir. Böyük Britaniya zəngin əcnəbilərə ölkəyə külli miqdarda sərmayə qoyduqları halda qalmalarına icazə verən “qızıl viza proqramı”nı da ləğv edib.

Rusiya pulunun sevimli sığınacağı olan Malta da oliqarxlara vətəndaşlıq almağa imkan verən “qızıl pasport” proqramını dayandırıb.