Qrenlandiyada yeni rekord soyuğun 29 yaşı var

Şimal Yarımkürəsinin ən isti yayı ərəfəsində Birləşmiş Millətlər Təşkilatının (BMT) tədqiqatçıları iqlim məlumatlarını araşdırarkən, çox dəhşətli yeni bir faktla qarşılaşıblar. 22 dekabr 1991-ci il tarixində Qrenlandiyanın buz təbəqəsi zirvəsindəki uzaqdan idarə olunan meteostansiyada Şimal Yarımkürəsi üçün rekord göstərici, -69,6 °C hava temperaturu, qeydə alınıb.

Teleqraf.com-un məlumatına görə, BMT tərəfindən elan edilən yeni rekord, bundan əvvəl 1892-ci və 1933-cü illərdə Sibir Arktikasının iki müxtəlif şəhərində qeydə alınmış -67,8 °C rekordunu üstələyir. Müqayisə üçün qeyd edək ki, bu ekstremal minimumların hər üçü NASA-nın məlumatına görə, təxminən, -63 °C təşkil edən Marsdakı orta temperaturdan aşağıdır.

“Bu yaxınlarda təsdiqlənmiş soyuq hava rekordu hazırki iqlim dəyişikliyi dövründə planetdəki kəskin ziddiyyətlər barədə xəbərdarlıq mesajıdır”, - deyə Ümumdünya Meteorologiya Təşkilatının (ÜMT) baş katibi Petteri Taalas söyləyib.

Bu minimumlar ekstremal maksimumlarla ziddiyyət təşkil edir ki, bu da qlobal istiləşmə sayəsində ildən-ilə yeni rekordların yaranmasına səbəb olur. Məsələn, 1892-ci ildə bundan əvvəlki aşağı rekord göstəricinin qeydə alındığı Sibirin Verxoyansk şəhərində bu ilin iyun ayında temperatur tarixdə ilk dəfə olaraq 38 °C olub ki, bu da Qütb dairəsi üçün yeni rekord temperatur göstəricisi deməkdir.

Qrenlandiyada ən aşağı yeni rekord göstərici ÜMT-nin Cenevrədəki hava və ekstremal iqlim hadisələri arxivində çalışan “iqlim detektivləri” qrupu tərəfindən aşkarlanıb. Rekord hava temperaturunu 1990-cı ildən 1992-ci ilə qədər Qrenland buzlaq təbəqəsinin ən yüksək zirvəsinə yaxın yerdə fəaliyyət göstərmiş Klink (Klinck) avtomatik meteostansiyası qeydə alıb. ÜMT-nin detektivləri bu barədə məlumat verməzdən əvvəl bu nəticələri təsdiqləyiblər.

ÜMT-nin arxivi 2007-ci ildə yaradılıb və bu illər ərzində burda xeyli sayda oxşar meteoroloji faktlar toplanıb. 2020-ci ilin iyun ayında arxivin tədqiqatçıları 31 oktyabr 2018-ci il tarixində baş vermiş ildırımın aşkarlandığını bəyan ediblər.

Qeyd edək ki, dünyanın bu ən uzun ildırımı Braziliya və Argentina boyunca 709 kilometrlik bir ərazidə çaxıb.