"Bizə inanmır, silah vermirdilər, sonra gördülər ki, rus ordusunu məhv edirik..." - Müsahibə

Ukrayna Milli Təhlükəsizlik və Müdafiə Şurasının katibi Aleksey Danilov ölkəsinin N.V radiostansiyasına müsahibə verib.

Teleqraf.com müsahibənin maraqlı olduğunu nəzərə alaraq izləyicilərə təqdim edir:

- “Azovstal”da baş verənlərdən başlayaq...

- Biz hər gün səhər və axşam onların olduğu ərazidə baş verən bütün hadisələrlə bağlı məlumat alırıq, insanların bu gün oradakı bütün çətinliklərini anlayırıq. Deyə bilərəm ki, lazım olan şeyləri təyyarə ilə daşımaq mümkün olanda dövlətimiz bunu edirdi. Təəssüf ki, bu gün fiziki olaraq belə bir imkan yoxdur.

Mariupolu ələ keçirməyin, 20 min rus əsgərinin qarşısını burada saxlamağın nə qədər vacib olduğunu təsəvvür belə edə bilmirik. Əgər bunu etməsəydilər, bu gün cəbhədə vəziyyətimiz son dərəcə ağır olardı. Vurğulayıram: onlar ölkəmiz üçün qəhrəmandırlar.

- “Azovstal”dan təxliyə edilən vəziyyəti necədir? Həmin yerlərdə Qırmızı Xaç kimi beynəlxalq təşkilatların bu prosesin şahidi ola biləcək nümayəndələri varmı?

- Bu gün bu suala cavab verə bilmərəm. Biz çox istəyirdik ki, BMT, Qırmızı Xaç və digər beynəlxalq təşkilatların nümayəndələri ağır yaralılarımızın yanında ola bilsinlər.

- Bu gün bir çox ekspert deyir ki, Ukrayna və Rusiya orduları paritetə ​​çatıb və bu müharibənin mövqe savaşına çevrilməsi ehtimalı yüksəkdir. Bu versiyanı necə qiymətləndirirsiniz, bu, bizim üçün hansı risklər yaradır?

- Mən Rusiyanın bizim istədiyimiz qədər zəif olmadığını aydın dərk edənlərdənəm. Bu mənada müharibənin may ayında və ya bir həftəyə bitəcəyini söyləmək qeyri-ciddi fikirdir. Bu, çox çətin və çoxkomponentli prosesdir və tərəfdaşlarımızın silahla yardımı bugünkü vəziyyətin müəyyənləşdirilməsində əsas məqamdır. İndi müəyyən paritet əldə olunub, Rusiya ordusunun ərazimizə daha da irəliləməsi çox çətindir. Lakin mən diqqətinizə çatdırmaq istərdim ki, təyyarə və strateji aviasiyaya, bizim ərazimizi bombalamağa gəldikdə çox güclü və təsiredici imkanlara malikdirlər və bu, hər gün davam edir. Təcavüzkar təkcə təyyarələrlə hərəkət etmir. Onlar sualtı qayıqlardan, donanmalardan və bir çox digər hərbi komponentlərdən istifadə edirlər.

- Qərb tərəfdaşlarımızdan silah tədarükü ilə bağlı danışaq. Bu proses kəmiyyət, keyfiyyət və tədarükün sürəti baxımından nə dərəcədə effektivdir ki, müharibədə bizim xeyrimizə sürətli dönüşü təmin edə bilsin?

- Başlanğıcda tərəfdaşlarımızdan heç biri bizim ölkəmizi müdafiə edə biləcəyimizə inanmırdı: Oktyabrdan fevrala kimi çoxlu görüşlər keçirdim, orada bütün xarici nümayəndələrə izah etdim ki, Rusiyanın Ukraynanı adi təkanla məğlub etmək şansı yoxdur, vətəni müdafiə edəcəyik və döyüşəcəyik.

Təəssüf ki, müharibənin əvvəlində və ilk iki-üç həftəsində silah təchizatı çox məhdud idi. Bu gün vəziyyət kəskin şəkildə dəyişib, biz bu dünyanı dəyişdik. Bu silah kifayətdirmi? Prezident hər gün müəyyən bir qrup adamla görüşür, orada silah-sursatla təminata cavabdeh olanlar, hərbçilərimiz, kəşfiyyat nümayəndələri, Milli Təhlükəsizlik və Müdafiə Şurasının, Nazirlər Kabinetinin əməkdaşları var. Prezident hər gün hesabat dinləyir, ilk günlərdə isə gündə iki dəfə; biz hər mərmi və hər tüfəngi sayırdıq, hərbçilər ilk növbədə onları hara göndərəcəklərinə qərar verdilər. İndi bir az asanlaşıb, amma bir daha vurğulayıram: hərbçilər hesab edir ki, daha çox silah lazımdır. Təyyarələrə və ağır zirehli maşınlara çox ehtiyacımız var, müharibənin ilk həftələrində daha çox ağır zirehli texnikamız olsaydı, Mariupolun blokunun açılması məsələsinə başqa cür baxılardı. Təəssüf ki, bu gün belə hərbi əməliyyatı həyata keçirmək üçün kifayət qədər zirehli texnikamız yoxdur.

- Sizcə, Ukrayna nə vaxt istədiyi şəkildə silahlanma səviyyəsinə çatacaq ki, sistemli hücum əməliyyatları keçirə bilsin?

- Silahdan hər gün istifadə olunur və bu, bir ay əvvəl aldığımız silahlar deyil, onlardan qat-qat yaxşıdır. Bunlar, məsələn, M777 haubitsalarıdır, onlar tamamilə fərqli keyfiyyətdə və tamamilə fərqli kalibrlərdədir, bunlar NATO standartlarıdır. Məsələn, 155 kalibrlər qarşıya qoyulan məqsədə çatmaq üçün daha çox belə mərmi lazımdır. Bu, tamamilə fərqli bir müharibə səviyyəsidir və başlanğıcda olan texnika deyil.

- Ukraynalı hərbçilər deyirlər ki, ruslar müharibəni davam etdirmək üçün imkan daxilində başqa ölkələrdən mərmi alırlar. Bu nə dərəcədə ciddi informasiyadır?

- Bizim diplomatiyamız və hər şeydən əvvəl prezident hər gün başqa dövlətlərin iki-üç rəhbəri ilə bu məsələ ilə bağlı ünsiyyət qurur və deyə bilərəm ki, bir çox ölkələrdən biz orada olanları artıq götürmüşük. Rusiya axtarışa başlayanda onunla maraqlanan və əməkdaşlıq etdiyi ölkələri axtarmağa məcbur olur və onların sayı azdır.

Bundan əlavə, onlara lazım olan sovet kalibrləri - 152, 122 - dünyada o qədər də çox deyil, çünki bir daha deyirəm: bu müharibə artıq böyük miqdarda silah yeyib. Ukraynaya silah çatdıran çoxlu təyyarələr var. Dünyanın hər yerindən təyyarələr bizə silah gətirir.

- Bu müharibədə maksimum vəzifəmiz nədir? Əgər Ukrayna Silahlı Qüvvələri Rusiya ilə həmsərhəddirsə, şərait tələb edərsə, Rusiya ərazisində müharibəni davam etdirəcəkləri ilə bağlı hər hansı bir anlayış varmı?

- Gəlin hadisələrin inkişafını izləyək, ondan sonra qərar qəbul edəcəyik. Şərait bizə müəyyən nəticələr çıxarmağa imkan verəndə, hərbçilər növbəti addımları daha yaxşı başa düşəcəklər. İndi bizim vəzifəmiz Ukrayna ərazisini son işğalçıya qədər təmizləməkdir, bunu çox asanlıqla etmək olar, əgər Putin bütün qoşunlarını bizim ərazimizdən çıxarmaq qərarına gəlsə, torpaqlarımızda bir o qədər az insan ölər.

- Kremlin planları durmadan dəyişir, indi Severodonetski, Lisiçanski tutmaq və Luqansk vilayətini tamamilə işğal etmək niyyətindədirlər. Bunu Moskvanın arxalandığı plan adlandırmaq olarmı?

- Xeyr, Moskva ölkəmizi, hərbi-siyasi rəhbərliyimizi məhv etmək planlarını dəyişməyib. Yenə deyirəm ki, düşmən heç də zəif deyil. Üstəlik, Yanukoviçdən sonra qalan qaleiterlərə görə ölkə daxilində sabitliyi pozmağa cəhdlər var. Xarici düşmən, görünür, daxili düşmənlə də sabitliyimizi pozmaq istəyir.

- Bu yaxınlarda Pentaqonun rəhbəri Lloyd Ostin Şoyquya zəng edib və o, həmişə belə zənglərə məhəl qoymasa da, telefonu qaldırıb. Daha sonra Ostin Ukraynada nazir Reznikovla danışıb. Kiyevdə Ostin-Şoyqu müzakirəsi haqda hansı məlumatlar var?

- Biz söhbətin məzmununu mümkün qədər bilirik: Pentaqonun rəhbəri nazir Şoyquya izah edib ki, ruslar Ukraynanı tez bir zamanda tərk etməlidirlər, o zaman onların ordusunun qurbanlarının sayı indiki qədər çox olmayacaq. Amma başa düşürük ki, orada hər şeyə qərar verən Şoyqu deyil. Putin son 22 ildə ölkəyə rəhbərlik edir, vəziyyəti də indiki duruma o gətirib. Təəssüf ki, Rusiya vətəndaşlarının əhəmiyyətli bir hissəsi baş verən hər şeyi normal hesab edir, bu, əsasən xəstə bir cəmiyyətin düşüncəsidir.

- Putinin səhhəti ilə bağlı getdikcə daha çox məlumat ortaya çıxır. Putin Rusiya Federasiyasının hazırkı prezidenti olmasa, Ukrayna üçün nəsə dəyişəcəkmi?

- İnsanlar boş yerə fikirləşirlər ki, Putin gedib başqası gəlsə, o, yeni Putin olmayacaq. 1990-cı illərdə Rusiyanın demokratik olması və demokratiya yolunda postsovet ölkələrinin taleyi üçün məsuliyyət daşıyan bir ölkə kimi ona arxalanması Qərbin böyük səhvi idi. Unutmayın, bütün ofislər ilk dəfə Moskvada açıldı və bütün xarici şirkətlər əvvəlcə Moskvaya getdilər, çünki onlar gələcəyin ölkəsini qurmaq arzusunda idilər. İndiki Rusiyada demokratiya ola bilməz, orada ancaq Putin ola bilər. Bu gün orada mövcud olan 130 etnik qrupu diktatura və totalitar rejim olmadan saxlamaq olmaz. Demokratiya olsa, Rusiya kağız ev kimi dağılacaq. Bəla burasındadır ki, dünyanın bu səhvinin nəticələrini bu gün öhdəsindən gəlmək, tam hiss etmək lazımdır.

- Cavablarınızdan görünür ki, bizi uzun müddət müharibə gözləyir və onun müsbət ssenarisi Rusiyanın avtoritar dövlət kimi dağılmasıdır. Belə bir şəraitdə Ukrayna dünya ölkələrindən Rusiyanın parçalanmasına və onun nəticələrinə hazır olub-olmadıqlarını soruşurmu?

- Müharibəyə son qoymağın bir çox yolu var. Yenə deyirəm, Putin istənilən vaxt öz qoşunlarını ölkədən çıxara bilər, ondan sonra biz düşünməliyik ki, xalqımızın, övladlarımızın ölümünə, böyük dağıntılara görə kim cavabdeh olacaq. Dünyanın imkan verdiyi bu məsuliyyətsizlik bizi çox vurdu. Bəzən deyirlər ki, kişilər ağlamır, utanmadan deyə bilərəm ki, hərdən ağlayıram. Müharibədə elə anlar olub ki, mən bəzi şəhərlərdə olmuşam, hətta Buça, Qostomel və İrpinə deyil, başqa şəhərlərə baş çəkmişəm və onları görəndə, həqiqətən də, göz yaşlarıma hakim ola bilmirdim.

- Sizcə, Putini qoşunları geri çəkməyə hansı şərt vadar edə bilər?

- İndi o, qoşunları çıxarmayacaq, çünki onun reallıqdan anlayışı yoxdur, fantastik ambisiyaları var. Ruslara daxili sabitliyi qorumaq üçün xarici müharibə lazımdır, əks halda Tatarıstan və ya Yakutiya sakininin bu gün özünü rus adlandırdığını unutmaq üçün şansı yaranacaq.

- Uzun müddət Luqansk və Luqansk vilayətlərində rəhbər vəzifələrdə çalışmış bir şəxs kimi, qoşunlarımızın şərqdə dövlət sərhədinə çata biləcəyi zaman bu bölgələrin inteqrasiyasını nə dərəcədə problemli görürsünüz? Çünki orada yaşayanların çoxu indi silaha sarılaraq Ukraynaya qarşı vuruşurlar.

- Yadda saxlamalıyıq ki, bizim 1991-ci ildə dəqiq müəyyən edilmiş, beynəlxalq və tanınmış sərhədlərimiz var. Bu sərhədlər bizə qayıdacaq. O insanlar ki, bizim ölkənin qanunları ilə yaşamaq istəmirlər, başqa ölkəni seçə bilərlər, dünya azaddır və ya burada qalsınlar, Ukrayna qanunlarına, Konstitusiyasına hörmət etsinlər. Luqansk və Donetsk vilayətlərində insanların seçim imkanı var.

- Milli Təhlükəsizlik və Müdafiə Şurası niyə aprelin əvvəlindən "Espresso", "Direct" və "Channel 5" kimi kanalların bağlanmasına qərar verib. Bu, qərarın motivi nədir?

- Müharibə başladı, vahid yayım anlayışı ortaya çıxdı, kanallar birləşməyə dəvət edildi, hamı müstəsna olaraq bu platformada iştiraka dəvət olundu, hamıya buna imkan verildi. Əgər kimsə o platformada iştirak etmək istəməyibsə, başa düşməlidir ki, biz indi müharibə vəziyyətindəyik, söhbət senzuradan yox, təhlükəsizlikdən gedir. Müharibə bitəcək, hər şey öz yerinə düşəcək, hakimiyyəti tənqid etmək, lazım bildiyini söyləmək istəyənlər çox olacaq. İndi biz olduğumuz dövlətdə məsuliyyətli qərarlar qəbul etməli və bunu sakitliklə etməliyik.