5 İyun 2020 12:11
2 454
12 Punto 14 Punto 16 Punto 18 Punto

Konservləşdirilmiş poliqonlar, atom partlayışlarının “göbələkləri” və yeni silah yarışı - Vaşinqton təxminən 30 illik fasilədən sonra nüvə silahlarının sınaqlarını bərpa etmək barədə ciddi düşünür. 1992-ci ildən bəri xüsusi döyüş başlıqlarının “partlaması” yalnız kompüterlərdə baş verdi. Dünyanı başqa bir Amerika təşəbbüsü təhdid edir.

Teleqraf.com xəbər verir ki, bu barədə RİA “Novosti”də dərc olunan analitik məqalədə bildirilib.

ABŞ və Pentaqon administrasiyasının yüksək səviyyəli rəsmiləri nüvə sınaqlarını silahlara nəzarət danışıqlarında Rusiya və Çinə təzyiq vasitələrindən biri kimi qiymətləndirir. Aprel ayında Dövlət Departamenti Konqresə illik hesabat təqdim etdi ki, Rusiya Vaşinqtonu nüvə sınaqları barədə xəbərdar etmirdi, baxmayaraq ki, bunu SSRİ və ABŞ arasındakı razılığa əsasən etmək məcburiyyətində idi. Dövlət Departamenti, həmçinin Çini gizli nüvə sınaqlarında ittiham etdi. Amerikalı analitiklər Çinin Lobnorski təlim poliqonundakı fəaliyyətindən narahatdır.

Misli görünməmiş silahlanma

Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi (XİN) Birləşmiş Ştatların nüvə sınaqlarını qadağan edən müqavilədən imzasını geri götürmək niyyətində olduğunu istisna etmir. XİN-in sözçüsü Mariya Zaxarova deyib: “Sxem başa düşüləndir: əvvəlcə başqalarına qarşı uydurma ittihamlar irəli sürülür, sonra administrasiya tərəfindən hər hansı açıq addımlar üçün zəmin hazırlanır”.

Hələlik yekun qərar verilməyib, amma açıq şəkildə məsələni müzakirə etməyə davam edəcəklər. Artıq təşəbbüs təkcə Rusiyada deyil, ABŞ-da da mütəxəssislər tərəfindən kəskin tənqid olunur. Məsələn, Qeyri-kommersiya Silahlarına Nəzarət Assosiasiyasının icraçı direktoru Derill Kimball digər nüvə güclərinə ABŞ nümunəsini örnək göstərdi və misli görünməmiş strateji silah yarışını proqnozlaşdırdı.

Təhlükəli tendensiya

“Valday” analitik mərkəzinin hərbi mütəxəssisi Artyom Kureyevin fikrincə, ABŞ-ın nüvə sınaqları Rusiya-Amerika münasibətlərini nəinki pisləşdirəcək, həm də Avropada son dərəcə mənfi tendensiyanın əsasını qoyacaq: “Hətta ABŞ-ın ən sadiq tərəfdaşları - İngiltərə və Almaniya da bunu dəstəkləyəcək”.

Sürətli hazırlıq

Rusiya Hərbi Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü Sergey Sudakov hesab edir ki, bu gün heç bir şey Birləşmiş Ştatların nüvə sınaqlarını qadağan edən müqavilədən çıxmasına mane olmur:

“Vaşinqtonun fikrincə, ABŞ-ın inkişafına mane olan hər hansı bir beynəlxalq razılaşma və təşkilatlara ehtiyac yoxdur. ABŞ INF müqaviləsindən çıxdı və “START-3” müqaviləsini praktiki olaraq ləğv etdi - onu uzatmaq istəmədilər. Sonra Açıq Hava Sazişindən çıxdı. İnanıram ki, amerikalıların geri çəkiləcəyi növbəti müqavilə kosmosa silah göndərilməsini qadağan edən razılaşma olacaq”.

Sudakov qeyd edib ki, nüvə sınaqlarına hazırlıq çox tez həyata keçirilə bilər: “ABŞ-ın Havay adalarında partlayış edəcəyi ehtimalı azdır, amma istisna da deyil. Poliqonlar heç yerə getməyib. Nevadada bunu etmək, ümumiyyətlə problem deyil”.

Su altındakı kabus

Xatırladaq ki, ABŞ son illərdə nüvə qüvvələrini ciddi şəkildə gücləndirir və bunu prioritet qəbul edir. Bu proqramın mərhələlərindən biri “Ohayo” strateji sualtı gəmilərinin beş kiloton tutumlu nüvə başlığı və raketlərlə təchiz edilməsidir. Amerikalılar 14 sualtıda taktiki və ballistik raketlər yerləşdirməyi planlaşdırır. Yeni silah, Pentaqona görə, çox sayda kiçik ölçülü nüvə silahına sahib olan Rusiya ilə balansı bərabərləşdirmək üçün hazırlanıb. ABŞ ordusu əmindir ki, adi silahlar uğursuz olduqda Moskva taktiki nüvə silahından istifadə edə bilər. Bundan əlavə, ekspertlər kiçik döyüş başlıqlarının qeyri-nüvə ölkələrinə zərbə endirmək üçün yaradıldığını düşünürlər.

Avropa üzərindəki duman

Mütəxəssislər əmindirlər ki, amerikalılar kiçik döyüş sursatlarının daha çox effektli olacağını görmək istəyirlər. Yeni nəsil “B61-12” nüvə bombaları ABŞ-ın Avropadakı bazalarında yerləşdiriləcək. “B61-12” bombaları idarə olunmayan bir bombadan yüksək dəqiqlikli və tənzimlənən bir silaha çevrilib.

Kureyev hesab edir ki, ABŞ dünyaya modifikasiya edilmiş hava bombasının idarə olunan bir silaha çevrildiyini nümayiş etdirmək niyyətindədir: “Amerikalılar bunu ötən il sınaqdan keçirdilər, lakin nüvə başlığı olmadan. Bunlar dərində yerləşən obyektləri məhv etmək üçün hazırlanmış silahlardır”.

Rusiya yaxınlığında qorxunc manevrlər

Nüvə sınaqlarını qadağan edən müqavilə 1996-cı ildən qüvvədədir. 180-dən çox dövlət tərəfindən imzalanıb. Ancaq ABŞ da daxil olmaqla bir çox dövlət tərəfindən təsdiqlənməyib. Buna görə də əslində Vaşinqtonun əlləri açıqdır.

Kureyevə görə, reallıqda bu müqavilənin heç bir təsir gücü yoxdur: “İsrail və ABŞ bunu ratifikasiya etmədi və nüvə klubunun üç yeni üzvü - Hindistan, Pakistan və Şimali Koreya sadəcə imza atdı. Deməli, bu müqavilə yox, bəyannamədir”.

Aydındır ki, Nevada və ya Alyaskadakı nüvə partlayışları etiraz dalğasına səbəb olacaq. Rusiya sərhədləri yaxınlığında olan Aleut adalarında partlayış onsuz da çətin olan Rusiya-Amerika münasibətlərinə növbəti zərbə vuracaq.


Müəllif: Mənsur Rəğbətoğlu