Şanxay qrupu, Pekin komandası, Komsomol - Maodan başlayan savaş

Zahirən homogen fasada baxmayaraq, Çin elitasının siyasi prioritetləri o qədər də yeknəsək deyil. Mütəxəssislər ÇXR-də təkcə dövlət maraqlarının üstünlüyünə diqqət çəkən mühafizəkarların deyil, həm də qlobalistlərin ABŞ və Britaniya elitasının nümayəndələri ilə əməkdaşlıq etdiyini qeyd edirlər.

Təxminən, proses aşağıdakı kimi inkişaf edir.

Kifayət qədər qısa bir tarixi dövrdə iqtisadi nəticələr və hərbi-texniki sahədəki irəliləyişlər sayəsində ÇXR-in xarici siyasət mövqelərinin əhəmiyyətli dərəcədə möhkəmlənməsi müşahidə edilmişdir. Bu şəraitdə Çin xarici hərbi-siyasi ekspansiyaya deyil, daxili güclənməyə və iqtisadi tədbirlərə arxalanır. Çin rəhbərliyinin əsas dövlət vəzifələrindən biri ölkənin sovet ssenarisi üzrə parçalanması üçün ilkin şərtlərin yaradılmasının qarşısını almaqdır. Bu baxımdan Sovet İttifaqının süqutunun sürəti və bu prosesin nəticələri Çin rəhbərliyində güclü təəssürat yaradıb. Kobud desək, Çində partiyadaxili mübarizə müxtəlif ideoloji məktəblər, o cümlədən komsomolçular, knyazlar və Şanxayçılar adlananlar arasında aparılır. Komsomolçular özlərini Mao Zedunun ictimai-siyasi eksperimentləri dövründə özünü zorakılıqla göstərən gənclik mühitindən olan insanlar adlanır. Bu təbəqə şəhər sakinlərinə və London və Vaşinqtonun bəzi qeyri-rəsmi siyasi dəstəyinə arxalanır. Onlara qarşı knyazlar orduya arxalanan hərbi-bürokratik qanad (pekin komandası), qırmızı aristokratiya dayanır. Şanxayçılar isə dünya ticarətinin Çin mərkəzi, okean sahilindəki ən böyük Çin metropolisi ətrafında cəmlənmiş başqa bir qrupdur. Təhlilçilər vurğulayırlar ki, 4 iyun 1989-cu ildə Pekində “Cənnət Sülh Meydanı”nda (Tiananmen) kütləvi etirazları yatırmaq üçün ordudan istifadə olunarkən qruplar ayrılıb. 2012-ci ilə qədər ÇXR-in güc dairələrində “komsomol” və “Şanxay” üstünlük təşkil edirdi, lakin ÇXR-in hazırkı sədri Si Cinpin ordu xətti ilə möhkəm bağlıdır. Çin və Rusiya cəmiyyətinin problemləri oxşardır, çünki həm burada, həm də orada liberal və qeyri-liberal güc ideyaları arasında qeyri-rəsmi rəqabət gedir.

Qərbdə qeyri-dəqiq olaraq liberal və ya islahatçı adlandırılan “komsomolçuların” ideologiyasının kökü geniş kütlələrə arxalanır. “Komsomolçular” ideologiyası, heç şübhəsiz, hamıya bərabər hüquqlar verən bir anlayışda “ümumi seçkilər”də kristallaşan ideologiyadır. Urbanizasiya on milyonlarla kəndlinin şəhər hüdudlarına köçməsi və məskunlaşması "komsomol"un təsirini genişləndirmək üçün əsas vasitələrdən biridir.
“Komsomol”un təsirini genişləndirmək üçün ikinci vasitə yoxsullara kömək etməkdir. Çində hələ də gündə üç dollarla dolanan 300 milyon insan var. Onların qayğısına qalan komsomolçular idi. Bir zamanlar “komsomolçuların” partiya nomenklaturası ilə bağlı əsas tələbi, deyəsən, onlara qarşı istifadə olunmağa başladı. Yuxarıda qeyd etdiyim kimi, “komsomol”un qüdrəti geniş kütlələrə təsir etməkdən qaynaqlanır mərkəzi televiziya, təbliğat bunlar bu qrupun əsas alətlərindən biridir.

Təbliğat “komsomolçuların” tərəfində qaldığı müddətcə tarazlıq qorunur, amma təbliğat yeni Siyasi Büroda “hərbiçilərin” əlinə keçərsə, incə xətt keçiləcək və “komsomolçular” hakimiyyətdə qalmaq üçün hücuma keçməli olacaq. Bunun necə bitəcəyini proqnozlaşdırmaq demək olar ki, mümkün deyil. Çin sisteminin necə işlədiyini və hazırda orada baş verənləri anlamaq üçün təbii ki, yerli reallıqları bilmək lazımdır. Bununla belə, elementar sağlam düşüncə və insan münasibətlərinin və bürokratik maşının necə işlədiyini düzgün başa düşmək də bir o qədər vacibdir. İndi isə icazənizlə Partiyadakı önəmli fiqurlar və onların təmsil etdikləri qrup və klanlar haqqında bilgi vermək istərdim....

Si Tsinpin/Xi Jinping...

Çin Kommunist Partiyasının baş katibi və Çin Xalq Respublikasının rəhbəri Quandun qubernatoru Xi Zhongxunun böyük oğludur. Şanxay merinin sədrliyindən Çin Siyasi Bürosuna daxil olub. Onun arxasında Şensi əyalətində öz ordu qrupu var. Rəhbərliyinin ilk aylarından etibarən o, hərbi gücü yenidən özünə həvalə etdi və Şaanxi, Quangdong və Fujian əyalətləri ilə birbaşa əlaqəli olan bir sıra şəxsi layihələrini başlatdı. Xi Siyasi Büro üzvləri Vanq Qişan və Zhang Qaoli ilə sıx müttəfiqlik əlaqələri saxlayır.

Li Keçyanq/Li Keqiang.....

Ölkədə ikinci şəxsdir. Çin hökumətinin baş naziri, həmyerlisi Hu Jintao"nun yaxın dostu və komsomol qrupunun nümayəndəsidir. Li-nin arxasında icra hakimiyyətinin və milli iqtisadiyyatın bütün səlahiyyətləri dayanır. Li Anhui əyalətinin nümayəndəsidir...

Zhang Dejiang...

Çin Parlamentinin rəhbəri. Hərbiçilərə yaxın bir fiqurdur, Şimal-Şərqi, xüsusən də Liaoning əyalətinin hərbçilərinin nümayəndəsi. Xi Jinping və Zhou Yongkang ilə birgə Komsomol qrupu arasındakı qarşıdurma zamanı komsomolun 2018-ci ildəki katiblik üçün təyin etdiyi varisi Bo Silaya qarşı korrupsiya işini yürüdən fiqur idi.

Liu Yunşan..

Çin Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Katibliyinin - Kommunist Partiyasının administrasiyasının rəhbəridir. Şansi əyalətindəndir. "Komsomolçu" və keçmiş baş katib Hu Jintaonun adamı. Keçmiş Baş katib Hu Jintaonun yanında təhlükəsizlik qüvvələrinin nümayəndəsi işləyib....

Vanq Qişan..

Partiyanın daxili polisi olan ÇKP-nin İntizam Təftişi üzrə Mərkəzi Komissiyasının rəhbəridir. Partiyada genişmiqyaslı anti-korrupsiya kampaniyasının təşkilatçısı, nəticədə həm "Şanxay" nümayəndələri, həm də çoxsaylı "komsomol" üzvləri vəzifələrini itirdilər. Xi Jinping və Zhang Dejiang'ın yaxın müttəfiqidir...

Zhang Qaoli...

Çin hökumətinin baş naziri Li Keçyanqın müavini. O, Çinin başçısı Xi Jinping-in uzun müddət mer vəzifəsində çalışdığı Syamen şəhəri ilə qonşu Quanzhou şəhərindən gəlir. Bir vaxtlar komsomol xəttində işləməyi bacarıb, neft korporasiyalarında da sıx əlaqələri var.....

Wan Yan...

Çin partiya və dövlət xadimi, ÇKP MK Siyasi Bürosunun Poçt Komitəsinin üzvü. ÇKP-nin islahatçı fraksiyasının ən görkəmli simalarından biri olan Yan, Hu Jintao fraksiyasının nümayəndələrindədir. O, Hu Jintaonun güclü dəstəyinə malikdir və bu, xüsusən də Van Yanın 2007-ci ildə birbaşa Mərkəzi Komitəyə namizədlər arasından Siyasi Büroya seçilməsində önəmli rol oynayıb. Özünü islahatçı adlandıran və iqtisadi liberallaşmanın tərəfdarı kimi xarakterizə edən Yan həm də ÇKP-də komsomol qruplaşmasının üzvüdür.........

Pərviz Əliyev
Müstəqil araşdırmaçı