Aktrisa Aygün Fətullayeva: “Onda rejissora təslim olmağı seçirəm...” - Müsahibə

Gənc Tamaşaçılar Teatrının istedadlı aktrisası, ötən ilin sonlarında "Antiqona" faciəsində eyni adlı rolu oynamış Aygün Fətullayeva Teleqraf.com-un suallarını cavablandırıb.

Onunla müsahibəni təqdim edirik:

- Aygün xanım, bir neçə müsahibənizlə tanış oldum və orda marağıma səbəb olan məqam cavablarda özünüzə verdiyiniz suallar idi. Nigaran və narahat Aygün Fətullayevanı gördüm. Yoxsa yanılıram?

- (Bir az pauza). Məncə, yaradıcı insanlar heç vaxt tam rahat ola bilmirlər. Demək istəmirəm ki, bu, ancaq yaradıcı adamlara məxsus keyfiyyətdir, xeyr, sadəcə bu, onlarda xüsusidir. Beynimə heç vaxt tamamilə rahatlıq hakim olmur.

- Hətta yadımdadır ki, “Kod adı: V.X.A” tamaşasındakı Dilbər obrazı ilə bağlı sizinlə söhbətləşəndə premyeradan öncə danışmaq istəmədiyinizi demişdiniz. Yaratdığınız obrazla bağlı rahatlığı hansı məqamda tapırsınız?

- Təhvil vermədiyim iş haqqında danışa bilmirəm. Biz tamaşaçıların önünə çıxırıq, yekun olaraq onların münasibəti önəmlidir. Deyə bilərsiniz ki, bir obrazı aylarla məşq edirəm, bəli, amma bütün bunlar hamısı tamaşaçıya təqdim etmək üçündür. Premyera olandan sonra mənim üçün bir çox şeylər dəqiqləşir, bütünləşir.

Elə obrazlar var, mən indi də onların üzərində nələrisə yoxlayıram. Obraz oynadıqca açılır. Oynadıqca tanımadığın başqa hislər yaranır. Təbii ki, oynadığın və hakim olduğun rollar başqadır, bir də var yeni tanış olduğun, yeni dünyaya gələnlər... Məsələn, Antiqona ilə mən hələ tanış oluram.

- Sizinlə bərabər tamaşaçı da... Bacınız, aparıcı Aynur Fətullayeva efirdə dedi ki, aylarla evdə Antiqona ilə nəfəs alırsınızmış...

- Hər yerdə, hətta yuxuda da... Oynadığın rol sənin daim fikrindədir. Hazırda yetişdirməyə çalışdığın meyvə, böyütməyə çalışdığın canlı kimidir... Sən ona qulluq etməlisən, diqqətin daim onun üzərində olmalıdır.

- Rejissor Nofəl Vəliyev Antiqonanı oynayacağınızı öncədən sizə demişdimi? Onunla söhbətdə belə başa düşdüm ki, əvvəldən elə sizi düşünüb.

- Özü mənə heç nə deməmişdi. Rəsmi əmr veriləndə adımı o rolda gördüm. Səbirsizliklə məşqləri gözləməyə başladım.

- Bilirəm ki, rejissorla mübahisəniz, fikir ayrılığınız olub...

- Niyə yalan deyim, mübahisələr çox oldu. Amma bu, gedişata ziyan vurmayan, mane olmayan mübahisələr idi. Doğrudur, bəzən əksini də düşünürdüm. Ümumiyyətlə, mən icraçı aktrisa deyiləm. Rejissor desin, mən də icra edim - yox... Öz rolumu işləməkdən savayı səhnədəki mizanlardan tutmuş hansı vəziyyətdə özümü daha orqanik hiss etdiyimlə bağlı rejissorla fikir mübadiləsi aparmağa çalışıram. Söhbət sual verməkdən getmir. Çox sual vermək də rol üzərində işləmək demək deyil.

Sadəcə, mənim razılaşdığım-razılaşmadığım nüanslar olur. Burda bunu nə üçün edirəm, yaxud niyə edirəm - bunun kimi bəzi suallar...

- Hər rejissora bu sualları verirsiniz?

- Artıq, hə. Təcrübə artdıqca və sən müxtəlif rejissorlarla işlədikcə suallar çoxalır. Əvvəllər də suallar olurdu, amma onda rejissorlara daha tez inanırdım. İndi də inanıram, amma özüm də analiz edirəm, fərqinə varıram. Onu da düşünürəm ki, tamaşanı Nofəl Vəliyev, Cənnət Səlimova, Nicat Kazımov, Mehriban Ələkbərzadə qurursa, deməli, bu, onun gördüyü Antiqona, Pırpız Sona, Maşa və Dilbərdir.

Rejissorun dediklərinin çox ziddinə gedəndə və razılaşmayanda bu, rol üzərində işləməyimə mane olur. O anda mən yaxşı mənada inanmağı və rejissora təslim olmağı seçirəm. Antiqonadakı kimi... Yəni Nofəl müəllim deyirsə, qoy elə də olsun. Təbii ki, öz fikrimi deyəndən sonra. Və başlayıram razılaşmadığım nüansları səhnədə doğrultmağa. Doğrultmağa çalışdıqca haqq verirəm. Beləcə, doğmalaşıram, maneələri, baryerləri aşıram və o, artıq mənim üçün icraya çevrilmir...

- Antiqona ona qadağan olunmuşu edir... Qadağalarla sizin aranız necədir?

- Antiqonanın azadlığının əsas qayəsi istəmədiyi şeylərdən qaçmasıdır. Kreon ona “səssiz qal, səsini çıxarma” deyəndə Antiqona razılaşmır. O, artıq lazım olanı etmiş, edə bilmişdi. Mənim üçün də azadlıq istədiyin şeyləri etmək deyil, istəmədiyin nələrisə etməməkdir.

Antiqonanın mübarizəsi yazılmış bəşəri qanunlarla yazılmamış ilahi qanunlar arasında bir mübarizədir. Antiqona yox deməyi, qarşı çıxmağı bacarır. Hər dövrün, hər situasiyanın öz qəhrəmanı olur. Antiqona tarixin ilk qadın şəxsiyyət obrazıdır. Gəlin, biz zamanı və o zamana xidmət edən qanunları unutmayaq.

Təsəvvür edin, balaca qızcığaz gecə vaxtı evdən çıxır, qardaşının meyitini dəfn etməyə gedir. Başına gələcək hər şeyi göz önünə alıb gedir. Onun kimi insanlar üçün borc anlayışı var. Ölüm bahasına olsa da sədaqəti, mübarizəni təmsil edir və bunu bacarır.

- Antiqona “yox” deməyi bacarır. Siz özünüz necə?

- Öyrənirəm. Hələ öyrənməli olduğum çox şey var. Hələ mənə tanış olmayan o qədər hiss var ki... Yavaş-yavaş öyrənirəm.

- Çəkilişlərin birində sizi Antiqona obrazında qısa parikdə görmüşdüm. Təsadüfənmi belə alınmışdı, yoxsa?

- Bəli, elə bir plan var idi. Xeyli məşqi qısa saçla, yəni pariklə etmişdim, hərçənd mənim səhnədə üz ifadəmə çox mane olurdu. Sonda bu nəticəyə gəlindi ki, vizual görüntü ilə cəsarət aşılamaq doğru deyil.

- Deyəsən, axı, teatra yeni gələndə Nicat Kazımov sizi oğlana bənzədib. Niyə onda elə təəssürat yaranmışdı?

- Elədir, teatra gələndə saçım o parikdən də qısa idi. Yəqin Nicat müəllimdə o fikri vizual görüntüm yaradıb...

Mən hər şeyə zamanla öyrəşən biriyəm. Ona görə mənim adaptasiyam daha yavaş, daha səssiz keçdi. Yadıma gəlir, Kalmıkiya Milli Dram Teatrının bədii rəhbəri Boris Mancıyev bir gün mənə yaxınlaşıb soruşdu: “Niyə belə düşüncəlisən, nəyi fikirləşirsən bu qədər?” Əslində mən bunun fərqində deyildim. Sən demə, kənardan belə görünürmüş.

Bir qəribə hadisə də olmuşdu. Teatra təzə gəlmişdim, rejissor Vaqif müəllim (Vaqif Əsədov-red.) “Məhv olmuş gündəliklər” tamaşasında Anjelin dublyoru rolunu mənə həvalə etdi. Birinci məşqə gələndə Vaqif müəllim dedi ki, axşam tamaşadı, səhnəyə çıxacaqsan, çox həyəcanlandım.

İlk tərəf müqabilim aktyor Anar Seyfullayev dedi ki, narahat olma, heç nə eləmək lazım deyil, sadəcə situasiyanın içində rahat ol. Çünki oynadığım qız da teatra yenicə gələn və heç nədən xəbəri olmayan biri idi. Tamaşanın səhnə tərtibatı fərqli idi, biz kulisdən çıxanda tamaşaçılar hiss etmirdilər ki, tamaşa başlayır. Mən qaça-qaça, gülə-gülə səhnəyə çıxıram. Bu vaxt bilet nəzarətçiləri, administratorlar bir-birilərinə baxıb deyiblər ki, o oğlan uşağı kimdir, onu səhnədən çıxarın. (Gülür).

Tamaşa bitəndən sonra Vaqif müəllim mənə yaxınlaşdı və dedi ki, Aygün, səni təbrik edirəm, sən səhnədə görünürsən. O zaman bu sözlər mənə xoş gəlmişdi, amma onun mənasını və nə demək istəyini indi başa düşürəm.

- Mədəniyyət və İncəsənət Universitetini bitirəndən iki il sonra teatrda işə başlamısınız. Bildiyim qədər o müddətdə nə çəkilişlərdə olmusuz, nə də tamaşalarda oynamısınız, sanki sənətdən uzaqlaşmaq istəmisiniz.

- Uzaqlaşmaq istəməmişəm, sadəcə belə alındı. Əslində düşünmürdüm ki, teatrda işləyərəm. Universitet vaxtı deyirdilər ki, teatrlar tələbə götürmürlər. Amma indi bizdə tələbələrə də özlərini yoxlamaq şansı verilir. Mənim belə imkanım olmayıb.

Ümumiyyətlə, teatrımızın qapıları gənclərin üzünə açıqdır. Çox qəribədir ki, həmişə də Gənc Tamaşaçılar Teatrını düşünmüşəm. Ağlımda başqa teatr olmayıb. Bəlkə məktəb dönəmindən ən çox tamaşalarını izlədiyim teatr olduğuna görədir, bilmirəm.

Universitet bitdi, teatrda işləyəcəyimə ümidim yox idi, həmin iki il müddətində bədii qiraət müsabiqələrinə qatılırdım, qalib olurdum. Radioda, dublyajda özümü yoxlayırdım, amma hamısı təcrübə fonunda idi.

Teatra gəlməyim isə çox ani oldu. Bir gün zəng gəldi, dedilər, sizi görüşə dəvət edirik. Anamla teatra gəldik, dedilər, gəl-get, sonrasına baxarıq. Bir il demək olar ki, heç bir məvacib almadan çalışdım. Bir ildən sonra yarımştata düşdüm və tamaşalarda əvvəl kütləvi səhnələrdə, sonra ikinci, üçüncü dərəcəli rollarda iştirak etdim. Beləcə, işin içində tamamilə bişdim və bu gün teatrımızın baş rol ifaçılarından biriyəm.

- Oynadığınız hansı qadının taleyi sizi hələ də narahat edir?

- Əslində hamısında bir sual var, amma ən çox “Qağayı”dakı Maşa... Çexovda bir-birinə möhtac qalan insan taleləri çoxdur. Maşa gözəgörünməyən bədbəxtdir.

- Həyatda çox zaman seçim qarşısında qalırıq. Bu seçimlərdən biri ailə, digəri sənət olsa qərarınız nə olar?

- Əgər qarşıma məni seçim qarşısında qoyacaq insan çıxsa, mütləq şəkildə səhnəni seçəcəm. Teatr mənim həyatıma elə bir anda gəlib ki, onu xilaskarım kimi dəyərləndirirəm. Onu sevirəm. Bu, şişildirmiş söz deyil. Mən teatrda xoşbəxtəm, mən o xoşbəxtliyimi əlimdən vermək istəmirəm. Bəli, insan öz həyatını qurmalıdır, bu, təbiidir. Çünki teatrdan kənara çıxanda görürsən ki, orda da həyat var.

Evdə ən böyük dəstəkçim, ən yaxşı tənqidçim anamdır, onunla çox şeyi paylaşıram. Obrazım, səhnə, teatr - ən məhrəm hislərimi onunla bölüşürəm, amma insan sonda yenə öz hisləri ilə baş-başa qalır. Qarşına səni anlayan insan çıxsa belə o tandemi qorumalısan. Gəlin, incə xətt çəkək, bir tərəfdə məişət, qayğılar, digər tərəfdə səhnə. Ailə, övlad hər şeydir. Amma bütün bu qayğılar səni nə qədər əhatə etsə də məişətə düşməməlisən, fikrən və cismən səhnədə, sənətdə qalmağı bacarmalısan. Çünki sonra qayıtmaq çətin olur.

Foto: Elnur Muxtar