Dünya iqtisadiyyatını çökdürəcək savaş - Başlasa, bədəli ağır olacaq

“Financial Times” dərgisində yayımlanan məqaləyə görə, Tayvanda müharibə başlayarsa, dünya iqtisadiyyatı hər il 2.5 trilyon dollar itirəcək. “Rhodium Group” analitik şirkəti ABŞ Dövlət Departamentinin sifarişi əsasında hazırladığı hesabat bu astoronimik rəqəmi müəyyənləşdirib.

Teleqrafş.com xəbər verir ki, bu barədə “Atlas” Araşdırmalar Mərkəzinin analitik təhlilində deyilir.

Mərkəzin analitiklərinin fikrincə, müharibə həm Tayvan, həm də Çin iqtisadiyyatında böyük zərbə vuracaq və bundan sonra dünya iqtisadiyyatında “domino effekti” yaranacaq:

“Ən çox Cənub-Şərqi Asiya ölkələri zərər görəcəklər. Avtomobillərin, kompüterlərin və mobil telefonların istehsalında qeyri-sabitlik yaranacaq. Bu isə dünya ticarətini silkələyəcək. Analitiklərə görə, bu durum onsuz da problemlərlə üzləşən Avropa üçün də yeni problemlər yaradacaq.

Bu arada, karbon emissiyalarının azaldılması ilə bağlı öhdəliklərin əksinə olaraq, Çin kömür hasilatını artırmağı və daha çox istilik elektrik stansiyaları tikməyə qərar verib. Bu, çirklənməni azaltmaq və bununla da qlobal istiləşməni dayandırmaq üçün qlobal səylərə böyük zərbə kimi qiymətləndirilir. Çin lideri Si Cinpin ölkəsinin təmiz enerji alternativi tapılana qədər kömürdən istifadə etməyə davam edəcəyini bildirib. Beləliklə, hazırkı 4.1 milyard ton kömür istehsalının azaldılması əvəzinə, Çində kömür hasilatı 2025-ci ildə 4.6 milyard tona yüksəldiləcək. Üstəlik, Çin xaricdə də kömür stansiyaları tikir”.

Mərkəzin ekspertləri bildirirlər ki, Pekinin diqqət ayırdığı məkanlardan biri də Latın Ameirikasıdır:

“Çin bu qitədə də iqtisadi mövqelərini möhkəmləndirir. Argentina, Boliviya və Çili cib telefonları, noutbuklar və kameralar üçün təkrar doldurulan akkumulyatorların istehsalı üçün istifadə edilən litiumun istehsalını və qiymətlərini müəyyən etmək üçün OPEK-ə bənzər bir birlik yaratmaq istəyirlər. Ancaq bu ölkələr Çindən ehtiyatlanırlar. Bu üç Latın Amerikası ölkəsi birlikdə dünyanın müəyyən edilmiş litium ehtiyatlarının təxminən 56 faizinə sahibdir.

ABŞ Geoloji Tədqiqatlar Xidmətinin məlumatına görə, Boliviya dünyanın məlum litium ehtiyatlarını təşkil edən 89 milyon tonun 21 milyon tonuna, Argentina və Çili isə qlobal istehsalın təxminən 32 faizinə malikdir. Bu Latın Amerikası ölkələrində litium hasilatı xarici və ya özəl mədənçilər tərəfindən həyata keçirilir. Onlar arasında siyasət səviyyəsində istehsal və qiymət məsələlərinə dair hər hansı qərara təsir etməkdə koordinasiya zəifdir.

Çin dünya üzrə ümumi litium ehtiyatlarının 6 faizindən azına malikdir. Buna baxmayaraq, Çin dünyadakı litium emalı potensialının 60 faizindən çoxuna nəzarət edir. Çin həm də litium-ion batareyalarının ən böyük istehsalçısıdır. Pekin qlobal litium-ion batareya istehsalının 80%-ə qədərini əlində cəmləyib. Ona görə də Latın Amerikasının üç ölkəsinin qərarı Pekinin xoşuna gılməyəcək.

Argentina, Boliviya və Çili bir kartel qursalar və litiumun qiymətini öz istəklərinə uyğun müəyyən etsələr, Çin litium bazarındakı inhisarını davam etdirməkdə çətinlik çəkəcək”.