Pərvanələr səssiz ölürlər

Pərvanələr səssiz ölürlər. Yanmış qanadlarını çırparaq səssiz-sədasız gedirlər ölümə. İşığı görüncə sevinən, ona qaçan nöqtə boyda kəpənəklər...

Pərvanə yağışı yağırdı söyüdlərin salxım budaqlarından. Söyüd yarpaqları arasından süzülən işıq yolunda taqətdən düşüb intihar edirdilər. İşığa uçarkən qanadları yanırdı, səssiz-sədasız çapalayırdılar, külləri də olmur pərvanələrin. Buğda boyda bir canın nə boyda külü ola bilərdi? Bir az yaxınlaşma, sonra toxunma, sonra ağuşuna atılmaq arzusu – inadkar bir ümidlə sükuta çəkilirlər. Amma yandıranın yanandan xəbəri olmur heç vaxt. Pərvanələr qanadlarından – azadlıqlarından ölüm libasına bürünürlər. İşıq yandırır, pərvanələr yanır, nə onlar işıqdan, nə də işıq öz alovundan əl çəkir.

Amma bir nəğməsi olmalıdır. Oxumaq istədiyi, dilinin altında gizlətdiyi, acı bir şey kimi ağzında kövşələyib udmağa məcbur olduğu bir nəğməsi. Yüksək səslə qışqırmaqdan qorxduğu sözləri olmalıdır. Adamlar kimi...

Bəzən də adamın içində səssiz-sədasız bir şeylər ölür. Pərvanələr kimi...

Bəzən insan o nəğməni oxumamış bitdiyini duyur. Çiçək açmış iydə ağacları arasından süzüb meyxoş qoxu gətirən bahar küləyinin ilıq nəfəsinin toxunmadan yanından ötüb keçməsi kimi… Dilindən bir şeylər səssiz qırılıb tökülür ürəyinə. Bir qapı zənginə, küçədə arxasınca addımladığın tanış-doğma birinin yad üzüylə rastlaşanda, ya da...

Amma işığı sevdiyini deyən adam bir səhər o pəncərədən gələndə qaçıb bağlayır, amma pərvanələr sevdiyi işığa gedirlər. Adam belədir: həyatı sevdiyini deyir, ən birinci həyatdan şikayətçidir, ölümdən qorxduğunu deyir, həmişə ölümü arzulayır, insanları sevdiyini deyir, yalnızlığa qaçır.

Amma adamlar gurultu qopararaq ölürlər, pərvanələr isə sükut içində... Gedəcəkləri yolun yandırıcı alovdan keçdiyini bilməyərək, o qədər səssiz fəryad edirlər ki, kimsələr duymur – nə özləri, nə işıq. Sadəcə ölürlər, külləri də olmur. Balaca buğda dənələri kimi qovrularaq səpilirlər gecə quşlarının dimdiklərinə.

Niyə oxumurlar, niyə səsləri çıxmır? Gözləri də görünmür. Solğun bir göy üzünə bənzəməlidir gözləri. Bir ümid kimi...

Pərvanə oddan başqa heç nə deyil. Gecə lampalarının işığı pərvanələrin məhəbbəti deyil, söyüdün salxım budaqları onların intihar uçurumu deyil. Gecə lampalarının işığı getmək istədikləri yolun bələdçisidir – ilğımdır. Bir az da yaxınlaşmaq arzusu. Amma bu yolun çənbəri alovdandır, döndükcə alışıb yanırlar. Döndükcə yanırlar, qovrulmuş buğda dənələri kimi səpilirlər gecə quşlarının dimdiklərinə.

Bəzən də pərvanələr işığa çatmamış ölürlər, kor bir gecə quşunun dimdiyində can verir. Yollarını azmış səyyahlardır pərvanələr.

Əslində aya aşiqdirlər, özlərini oduna vuraraq yandıqları gecə lampalarını ay bilirlər. Aydır pərvanələrin bələdçisi. Gecə lampaları ayın ruhlarıdır, pərvanələrin öz bədənlərinə geyinmək istədikləri asi ruhlar, bəlkə də bu soyuq libasdır onları öldürən. Ya da bir yadlıq.

İşıq pərvanələrin geri qayıtmayacağı bir ölkədir. Ölüm kimi… İşığa qaçan pərvanə bədəndən çıxan ruh kimidir, əsla geri dönmür.

Pərvanələr işığa çatmamış, adamlar isə xəyallarından əvvəl ölürlər, qırtlağına ilişib qalır o nəğmə. Çırpınır, çırpınır, çırpınır, oxunmamış bitir.

Adam bir səhər – pərvanələrin səssiz-səmirsiz öldüyü gecənin sabahı pəncərədə bir işıq görünəndə bitmiş nəğmənin içindən bir ümid qığılcımı qopur:

Günaydın...