“Bu dəhlizin açılması bizim üçün strateji məsələ idi” - Tofiq Zülfüqarov

Hesab edirəm ki, Moskva görüşü əhəmiyyətli oldu. İlk növbədə kommunikasiyaların açılmasını, Naxçıvanın Azərbaycanla əlaqəsinin təmin edilməsinin əəhmiyyətini qeyd etmək olar. Sözsüz ki, bu yolun açılması Rusiyanın, İranın, elə qardaş Türkiyənin də maraqları daxilindədir. Onların bu dəhlizin açılmasını dəstəkləməsinə təbii yanaşmaq lazımdır.

Bu fikirləri Teleqraf.com-a sabiq xarici işlər naziri Tofiq Zülfüqarov Moskvada baş tutan Azərbaycan, Ermənistan və Rusiya liderlərinin görüşü və əldə olunan nəticələri şərh edərkən bildirib.

Mütəxəssis deyib ki, əslində situasiyaya Ermənistana aidiyyəti olan və olmayan məsələlər kimi yanaşmaq lazımdır: “Sülhməramlıların yerləşdiyi Azərbaycan ərazilərində ermənilərin kompakt yaşamasına təbii yanaşa bilərik, amma burada ermənilərin söz sahibi olması düzgün olmaz. Rəsmi mövqe də bundan ibarətdir. Yəni Ermənistanın bu mövzu ilə uzaqdan-yaxında əlaqəsi olmamalıdır. Əsas məsələlər Azərbaycan-Türkiyə-Rusiya formatında müzakirə edilib.

Yeri gəlmişkən, Mehri dəhlizinin açılması Türkiyənin də marağındadır. 100 minlərlə insanın gediş-gəlişi asanlaşacaq. İqtisadi baxımdan da bu, vacib dəhlizdir. Əslində bunu əldə etmək bizim üçün strateji məsələ idi. İndiki mərhələdə bu məqsədə nail olmağımız çox vacib uğurdur”.

T.Zülfüqarov qeyd edib ki, Şimal-Cənub dəhlizinin işlənməsi də önəmlidir: “Naxçıvanın Culfa hissəsində İranla dəmir yolu birləşməsi var. Şimal-Cənub yük daşınması istiqamətində faydalı ola bilər. Söhbət tranzit imkanlarından gedir”.

Sabiq nazirin fikrincə, bu dəhlizlə bağlı reallıq həm də ona hesablanıb ki, ermənilər “Myatsum” ideyalarından uzaqlaşaraq gələcəkdə daha real iqtisadi səmərəyə yönəlsinlər: “Ermənistan qismən olsa da Şimal-Cənub dəhlizinə qoşula bilər. Yəni onlara göstərilir ki, qonşularınıza qarşı sərsəm ideyalardan əl çəkin və normal qonşu kimi yaşayın. Psixoloji baxımdan bu, onlara ciddi təsirdir”.

Bundan sonrakı vəziyyətə gəldikdə Tofiq Zülfüqarov hesab edir ki, növbəti mərhələdə əsas məsələ həll edilməlidir: “Laçın dəhlizindən və ya başqa ərazilərdən Ermənistan vətəndaşları Azərbaycan tərəfinin razılığı və nəzarəti əsasında bizim ərazilərə daxil olmalıdır. Bunun başqa yolu yoxdur. Sözsüz ki, hərbçilər, silah-sursat bu yoldan Azərbaycana daxil olmamalıdır. Bu, tətbiq edilməsə gərginlik davam edəcək.

Düşünürəm ki, əsirlərin və ya terrorçuların saxlanılması məsələsini də həll etmək lazımdır. Onlar 10 noyabr sazişindən sonra saxlanılanlara hərbi əsir, biz isə terrorçu deyirik. Onlar oradan ərazimizə daxil olurlar, bizim müvafiq qurumlarınız da onları əsir götürür və ya zərərsizləşdirirlər. Burada sülhməramlıların üzərinə əsaslı iradlar yönəlir”.