Azərbaycan xalqının müasir tarixində qarşılaşdığı ən böyük sınaqlardan biri, Ulu Öndər Heydər Əliyevin siyasi hakimiyyətdən getməsindən sonra baş verən faciələr və siyasi böhranlar oldu. 1987-ci ilin oktyabrında Heydər Əliyev Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsi Siyasi Bürosunun və baş katib Mixail Qorbaçovun siyasətinə etiraz edərək istefa verdi. Onun istefasından qısa müddət sonra erməni millətçiləri keçmiş Dağlıq Qarabağın Azərbaycanın tərkibindən çıxarılıb Ermənistana verilməsi tələbi ilə çıxış etdilər. Əgər Heydər Əliyev hakimiyyətdə olsaydı, erməni millətçiləri bu cür cəhdlərə cürət etməzdilər.
Azərbaycanın müstəqilliyinin ilk illərində AXC-Müsavat iqtidarının səriştəsiz idarəetməsi ölkədə ciddi problemlərə səbəb oldu. Dövlət idarəçiliyi sistemi yox idi, silahlı dəstələr ölkənin müxtəlif bölgələrində separatçılıq meyllərini gücləndirirdi və bu vəziyyət ölkəni vətəndaş müharibəsi ilə üz-üzə qoymuşdu. AXC-Müsavat cütlüyü yalnız hakimiyyətdə qalmağı düşünərək, xalqın rifahını gözardı etdi və dövlət əmlakını talan edərək ölkəni acınacaqlı duruma saldı.
1993-cü ilin iyununda Azərbaycan xalqı, ölkəni tənəzzüldən xilas edə biləcək yeganə lider olaraq Heydər Əliyevi gördü. Xalqın təkidli tələbi ilə Bakıya qayıdan Heydər Əliyev, ölkəni ictimai-siyasi pərakəndəliyin və anarxiyanın məngənəsindən qurtardı. Onun liderliyi altında asayiş və qayda-qanun bərqərar edildi, nizami ordu yaradıldı və iqtisadi dirçəlişin təməlləri qoyuldu.
1993-cü ilin 15 iyununda Heydər Əliyev, Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin sədri seçildi və bu tarix, Azərbaycanın dərin böhrandan xilas olduğu gün kimi tarixə düşdü. Bu gün, Azərbaycanın müstəqillik tarixində dönüş nöqtəsi idi və Milli Məclis tərəfindən Milli Qurtuluş Günü olaraq elan edildi.