Deputat plastik torbalara qarşı – Ciddi təhlükə

Hər dəfə mağazalardan nəsə alanda plastik torbalardan həddindən artıq istifadə olunduğunu müşahidə edirik. Bir çox hallarda hər bir və ya hər qrup məhsul üçün ayrıca torbadan istifadə edilir.

Teleqraf.com xəbər verir ki, bunu Milli Məclisin Hüquq siyasəti və dövlət quruculuğu komitəsinin üzvü Vüsal Hüseynov bildirib. O qeyd edib ki, bəzən çox kiçik əşyalar üçün belə ayrıca torbalar təklif olunur:

“Mağazalar üçün bu, müştərinin özünü rahat hiss etməsi, məmnun qalması və təbii ki, gələn dəfə yenə də ora gəlməsi üçün vacibdir. Alıcılar da rahat və pulsuzdur deyə, bundan məmnuniyyətlə istifadə edirlər. Ancaq bu məmnuniyyətin həm ətraf mühitə, həm də insanların sağlamlığına neqativ təsirləri böyükdür. Ona görə də, plastik torbalardan bu şəkildə istifadə ciddi şəkildə məhdudlaşdırılmalıdır.

Nədir plastik torbaların təhlükəsi və nəyə görə onlardan kütləvi istifadə məhdudlaşdırılmalıdır? Çünki əsasən polietilen və polipropilendən düzəldilən torbalar təbii yolla çürüyüb parçalanmır, torpağa qarışmır və uzun müddət tullantı kimi qalaraq, ətraf mühiti çirkləndirməkdə, zəhərləməkdə davam edir. Bu hal tullantının təmizlənməsinə çəkilən xərcləri əhəmiyyətli şəkildə artırır. Yəni, plastik torbaların özlərinin istehsal xərcləri aşağı olsa da, son nəticədə onlar çox baha başa gəlir. Həll olmaması və çəkisinin yüngüllüyü səbəbindən su yolları və ya küləklə dənizə, yaxud digər su hövzələrinə qədər gedib, onların bioaləminə ziyan vurur. Torpaqda qalanda isə onun korlanmasına və məhsuldarlığının azalmasına səbəb olur”.

V.Hüseynov bildirib ki, plastik torbaların ətraf mühitə vurduğu zərəri minimuma endirmək üçün bir çox ölkələr müxtəlif tədbirlər görüblər:

“İtaliya təkrar emalı mümkün olmayan plastik torbaları qadağan edən ilk Avropa ölkəsidir. Ümumilikdə 40-dan artıq ölkədə belə paketlərin istifadəsinə qadağa qoyulub. Bir sıra dövlətlər isə qadağan etməsələr də, əlavə vergilərin tətbiq olunmasını yolunu seçiblər. Avropa İttifaqına (Aİ) daxil olan İrlandiya, Belçika, Almaniya, İspaniya, Norveç və Hollandiya kimi dövlətlər plastik torba istifadəsinə görə istehlakçılardan pul alınmasını müəyyən ediblər. Bu ölkələrdə mağazalar plastik torbaları istehlakçılara pulsuz vermirlər. Satılan plastik torbalardan əldə edilən gəlirlər isə, bir qayda olaraq, plastik torbaların ətraf mühitə verdiyi zərərin qarşısını almağa yönəlmiş sosial proqramlara və araşdırma aparan təşkilatlara köçürülür”.

V.Hüseynov onu da bildirib ki, Avropa İttifaqında təkrar emal edilə bilinməyən, yəni birdəfəlik istifadə üçün nəzərdə tutulan plastik torbalarının istifadəsini məhdudlaşdırmaq məqsədi daşıyan qaydalar (direktivlər) mövcuddur:

“Aİ sənədlərində bu sahədə irəliləyişə nail olmaq üçün əsas üsullardan biri kimi iqtisadi alətlər (məsələn, vergi) önə çəkilir. Aİ-də bu sahədə ən uğurlu dövlət İrlandiya Respublikası sayılır. Belə ki, bu dövlət gördüyü tədbirlərlə plastik torba istifadəsini çox yüksək faizdə – 90 faiz azaltmağa müvəffəq olub”.

V.Hüseynovun sözlərinə görə, biz də bu sahədə bir neçə məsələni diqqətdə saxlaya bilərik:

“Zərurət olmazsa marketlərdə artıq torbalar istəməyək. Market sahibləri də öz tərəflərindən bununla bağlı əməkdaşlarına tapşırıq verə bilərlər. İmkan daxilində dükan-bazara əvvəllər olduğu kimi daimi istifadə üçün nəzərdə tutulmuş zənbillərlə - torbalarla gedə bilərik. Marketlər bunun qarşılığında kiçik də olsa, hansısa endirimlər tətbiq edə, yaxud bonus kartlarına kiçik xallar artıra bilərlər.

Marketlərin plastik torbaları ödənişli etməsi də variantlardan biridir. Müəyyən edilmiş çox kiçik rəqəm ümumi olaraq müştəri məmnunluğuna təsir etməz, amma müəyyən kateqoriya üçün çəkindirici effekt doğura bilər.

Dövlət tərəfindən bu sahəyə müdaxilə xüsusi vergilərin tətbiqi, plastik torbaların istehsalının müasirləşdirilməsinə və keyfiyyətinə nəzarətin təmini və bu sahədə müsbət fəaliyyətin təşviqi formalarında ola bilər”.